is de toestand, waarbij een orgaan, geheel of gedeeltelijk, meer bloed bevat dan normaal. Men onderscheidt een actieve en passieve hyperaemie. In het eerste geval wordt, door verwijding der toevoerende slagadertakken, veel bloed aangevoerd, dat de haarvaten sterk vult en weer snel door de aderen wordt afgevoerd.
De hoeveelheid bloed, die per minuut door het betrokken lichaamsdeel stroomt neemt toe. Het orgaan is rood, warm en het klopt. Actieve hyperaemie ontstaat voor kortere of langere tijd, wanneer een orgaan veel arbeid verricht (arbeidshyperaemie). Worden de spieren gebruikt, dan neemt de bloedrijkdom ervan toe, zodat meer zuurstof- en voedingsstoffen aangevoerd en afbraakproducten afgevoerd kunnen worden. Houdt men zich op in een warme omgeving, dan wordt de huid hyperaemisch, zodat meer warmte kan worden afgegeven. Plaatselijk hyperaemie ontstaat onder invloed van verschillende prikkels. Alle bacteriële infecties bijv. gaan met een vermeerderde bloedstoevoer gepaard; er komen meer witte bloedlichaampjes in het geïnfecteerde gebied om de bacteriën aan te vallen.Bij passieve hyperaemie is de aanvoer van slagaderlijk bloed normaal; de afvoer wordt echter in de aderen belemmerd. Het bloed hoopt zich vnl. op in de capillairen, die door de overvulling en stagnatie te veel vocht doorlaten. Er ontstaat dan oedeem in de omgeving. Het betrokken lichaamsdeel is blauw, voelt koud aan en is min of meer gezwollen door oedeem. Men spreekt ook wel van veneuze stuwing. Is de bloedsafvoer in het gehele lichaam gestoord, dan is meestal een slechte hartswerking de oorzaak (centrale stuwing). Vooral de lever bevat dan veel bloed en kan wel tweemaal zo zwaar worden.
De voeding van het weefsel lijdt hieronder, zodat veel cellen te gronde gaan, indien de stuwing lang blijft bestaan. Men kent ook een perifere stuwing, die berust op een plaatselijke belemmering in de afvoer van het bloed. Als oorzaken hiervoor moeten genoemd worden: thrombose, druk van gezwellen op aderen e.a. Ook in dit geval lijdt de vitaliteit van het weefsel schade, indien zich niet snel collateralen vormen d.w.z. indien geen andere bloedvaten de taak van de verstopte ader overnemen. Daar stuwingshyperaemie soms een gunstige invloed had op het verloop van ontstekingen, paste Bier de stuwing toe als behandelingsmethode; dank zij de ontwikkeling van de moderne chemotherapie is deze methode geheel op de achtergrond geraakt.
Men kan een kunstmatige actieve hyperaemie teweegbrengen door diathermie en door bestraling met infrarode of ultraviolette stralen, die gunstige resultaten geven bij verschillende rheumatische aandoeningen, chronische ontstekingen, haematomen , die niet snel geresorbeerd worden e.d. (z congestie).
