Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 05-01-2022

Godsdienstgesprek van baden

betekenis & definitie

is de naam voor een bekend dispuut van godgeleerden te Baden in Aargau in 1526. De kracht der Zwingliaanse Reformatie had tot gevolg, dat de R.K. een beslissing voor het gehele Eedgenootschap trachtten te bewerkstelligen; deze moest op het godsdienstgesprek te Baden (21 Mei - 8 Juni 1526) vallen.

Alle leden van het Eedgenootschap zonden hun afgevaardigden behalve Zürich, wegens het gebrek aan objectiviteit in de organisatie van het dispuut, die geheel op het belang der R.K. partij was gericht. Zwingli werkte alleen door geschriften met de zijnen mede. Hoofdpersonen waren Joh. Eek, van wien oorspronkelijk de gedachte was uitgegaan, Faber van Constanz en Thomas Murner, Luther’s grote tegenstanders aan R.K., Oecolampadius uit Bazel en Berchtold Haller uit Bern aan Evangelische zijde; de voorzitters waren R.K. De stellingen, waarover de discussie gaan zou, door Eek voorbereid, handelden over de tegenwoordigheid van Christus in het Avondmaal, de erfzonde, de beeldenverering, de aanroeping der heiligen en het vagevuur. De R.K. meerderheid schreef zich de overwinning toe, maar het geweld, waarmede men deze ook in practijk trachtte te brengen, werkte averechts, vooral te Bazel en Bern; daar beschouwde men veeleer Oecolampadius als overwinnaar. De overgang van Bern tot de Reformatie werd feitelijk te Baden krachtig voorbereid.PROF. DR J. N. BAKHUIZEN VAN DEN BRINK

Lit.: Th. Murner, Die Disputation vor den XII Orten einer löblichen Eidtgenossenschaft... zu Baden in argöw gehalten (Luzern 1527); Haller, Bibi, der Schweizergesch., III, 249-283; Bullinger, Reformationsgesch. (Frauenfeld 1838), I, 339 vlgg.; Zwingli’s Werke (Gorp. Reformatorum) II, 2, 398 vlgg.

< >