(München 9 Febr. 1789 - 4 Jan. 1849), is de grondlegger der grafische stenografie. Aanvankelijk was hij kerkzanger, later onderwijzer en daarna regeringsambtenaar.
In deze laatste functie ontwierp hij zijn eerste stelsel (1817), waarmede hij weinig succes had. Na verdere studie en verbeteringen werd het stelsel bruikbaar. Van 1822 af stenografeerde hij met behulp van enige leerlingen de verhandelingen in de Beierse Landdag. Tot de huidige dag wordt het stelsel in Duitsland gebruikt, vnl. doordat het Eenheidsstelsel (1924) in grote mate op Gabelsberger berust.
Het Gabelsberger Museum te München werd in Wereldoorlog II verwoest.BibL: Anleitung zur deutschen Redezeichenkunst oder Sténographié (1834) ; Neue Vervollkommungen in der Redezeichenkunst (1843).
Lit.: J. Alteneder, F. X. Gabelsberger, Erfinder d. deutschen Sténographié (München 1902) ; G.
Gerber, G., Leben u. Streben (Leipzig 1925); A. K. Stubenrauch, G. u. der deutsche Geist 0925) ; J.
G. S. Schwaebl, Erinnerungen an G. (Göttingen 1925).
