Behalve de bewoners van Finland begrijpt men onder de naam Finse volken een aantal volken buiten Finland, die een tot dezelfde groep behorende taal spreken als het Fins. Deze verwantschap is een aanwijzing, dat deze volken vroeger tot een samenhangend geheel behoord hebben en door migratie in verschillende gebieden terechtgekomen zijn.
In hun oorsprongsgebied zal ongetwijfeld ook een zekere eenheid van ras bestaan hebben, maar door menging met andere rassen, waartussen de verschillende groepen zich vestigden, is deze verloren gegaan. Dit oorsprongsgebied ligt zeker in Azië. De onderzoekingen geven geen volkomen zekerheid omtrent de streek, maar deze moet toch wel gezocht worden in Z.-Siberië, ten N. van de randgebergten van de Gobi-woestijn. Ondanks de sterke menging zijn er bij de Finse volken nog wel raskenmerken te constateren, die aan Azië herinneren.Waarschijnlijk hebben Finnen na het verlaten van hun oorsprongsgebied lange tijd in Oost-Rusland gewoond en zijn van daaruit verder verspreid. Nog thans wonen in het Wolgagebied in de buurt van Perm verschillende Finse stammen, de Wolga-Finnen: Mordwinen, Tsjeremissen, Permiërs. Ook de noordelijker huizende Syrjänen behoren tot deze groep van Oost-Finnen.
Van het Wolga-gebied uit zijn er Finse volken naar het Z. en Z.W. getrokken. Hiertoe behoren de Bulgaren, die tegen het eind van de 7de eeuw in hun tegenwoordig gebied doordrongen, en de Hongaren, die de Donau in het laatst van de 9de eeuw bereikten en met de Magvaren verenigd (welke naam later als equivalent van Hongaren gold) een rijk stichtten, waarvan de Hongaarse laagvlakte de kern vormde. Van hieruit ondernamen ze vele aanvallen en rooftochten in Duitsland, tot Otto de Grote ze in 955 een grote nederlaag op het Lechveld toebracht. Nadien zijn ze tot rust gekomen. Wat het ras betreft, vormen de Hongaren een van de meest gemengde volken van Europa, maar hun Fins-Oegrische taal hebben ze behouden. De Bulgaren daarentegen verloren te midden van de Slavisch sprekende bewoners van hun nieuw veroverd land hun eigen taal en werden geslaviseerd.
Een andere migratie van Finse volken vond naar het Westen plaats: Finnen (in de beperkte betekenis van het woord), Flesten, Koeren. De laatsten, naar wie Koerland genoemd is, zijn uitgestorven of opgegaan in de overige bevolking. De Lappen, wier taal nauw met de taal van Finland verwant is, zijn waarschijnlijk al eerder dan de eigenlijke Finnen naar het N.W. getrokken, waar ze het schiereiland Kola bereikten en vandaar verder naar het W. trokken. Ze zouden dus hun tegenwoordige woonplaatsen niet van Finland uit bereikt hebben.
De eigenlijke Finnen worden onderscheiden in: Tavasten, langs de Finse en Botnische Golf, waar ook veel Zweden wonen; de Kareliërs op de landengte van Karelië; de Kwenen in het N. en daardoor sterk met Lappen gemengd. De invloed van de Zweden op de Finnen is, vooral toen de landen staatkundig bijeenhoorden, zeer groot geweest. Vandaar, dat de meeste Finnen Luthers zijn, evenals de Eesten. Maar aan hun taal hebben vooral de Tavasten taai vastgehouden, waardoor in Finland Zweeds slechts door een goede 10 pct van de bevolking gesproken wordt.
PROF. DR J. J. FAHRENFORT
Lit.: U. T. Sirelius, Die Herkunft d. Finnen. Die finnischugrischen Völker (Helsinki 1924); Idem, The genealogy of the Finns. The Finno-Ugrian peoples (Helsinki 1925); I. Manninen, Die finnisch-ugrischen Völker (1932).
