naam van enige koningen van de beide SICILIËN.
Ferdinand I (Napels 12 Jan. 1751 - 4 Jan 1825), derde zoon van Karel III, koning van Spanje, en van prinses Amalia van Saksen, volgde zijn vader, toen deze in 1759 de troon van Spanje beklom, als koning Ferdinand IV van Napels op, met de markies Tanucci eerst als regent (tot 1767) en dan als raadsman naast zich. Deze leidde het bestuur in de geest van het vrijzinnig despotisme en verbande de Jezuïeten. In 1768 huwde hij Maria Carolina, een dochter van keizerin Maria Theresia. Deze bewerkte dat Tanucci in 1777 ontslagen werd en deed vele goede hervormingen invoeren, waarbij zij door de eerste-minister Acton gesteund werd. Onder diens beheer sloot Napels zich meer en meer aan bij Oostenrijk en Engeland, zodat het ook in 1793 deel nam aan de coalitie tegen Frankrijk. Nadat de overwinningen van het republikeinse leger in Italië Ferdinand genoodzaakt hadden vrede te sluiten, wist koningin Carolina (zuster van Marie Antoinette) hem te bewegen Rome aan te vallen (Nov. 1798). Toen een Frans leger onder generaal Championnet naar Napels oprukte, nam de koninklijke familie de wijk naar Palermo. Na een volksopstand, geleid door de geestelijkheid, tegen de Franse oorlogsschatting, werd door de meer gegoede burgerij, liberaalgezind en anticlericaal, met steun van de Franse troepen, de Parthenopeïsche Republiek afgekondigd (1799). Weldra echter kwamen de koningsgezinden onder kardinaal Ruffo in opstand en vermeesterden de hoofdstad, zodat Ferdinand in 1800 naar Napels terugkeerde, waar hij en de koningin hun wraakzucht op vreselijke wijze botvierden. In Mrt 1801 sloot Ferdinand vrede met Frankrijk. Daar hij steun verleende aan de Engelsen, liet Napoleon in Febr. 1806 Napels bezetten. Jozef Bonaparte werd tot koning benoemd. Ferdinand handhaafde zijn gezag op Sicilië, met bijstand van Engeland, doch werd gedwongen een grondwet af te kondigen en het bewind aan zijn zoon Frans V (I) af te staan (1812). Nadat het Congres te Wenen hem in zijn rechten had hersteld, verenigde hij in 1816 het vasteland met het eiland Sicilië tot één rijk, het koninkrijk „der beide Siciliën”. Zijn willekeurig en absoluut bewind, waaronder de veiligheid veel te wensen overliet, verwekte ontevredenheid bij velen, die trouw bleven aan de 18de eeuwse denkbeelden van zelfbestuur (z Carbonari). In 1820 dwong een opstand Ferdinand aan Napels een constitutie toe te staan. Maar de Heilige Alliantie kwam tussenbeide. Oostenrijkse legers trokken in 1821 het land binnen, de bezworen grondwet werd opgeheven, velen werden hard gestraft.
Ferdinand II (Palermo 12 Jan. 1810 - Caserta 22 Mei 1859), zoon van Frans I en van Isabella van Spanje, kwam in 1830 aan de regering. Hij leende bij voorkeur het oor aan reactionnaire staatslieden. Toen in Jan. 1848 Sicilië in opstand kwam, werd hij genoodzaakt enige hervormingen te beloven, zijn ministers te ontslaan en zelfs aan de strijd in Noord-Italië tegen Oostenrijk deel te nemen, terwijl hij tevens een grondwet moest uitvaardigen. De Sicilianen echter verklaarden hem en zijn Huis in 1848 vervallen van de troon. Na een hevige strijd in Napels zelf, werd Sicilië door de troepen heroverd (het op zijn last bombarderen van Messina in Sept. 1848 bezorgde hem de bijnaam „Re Bomba”) en de heerschappij van Ferdinand, steunend op zijn huurtroepen en op de geestelijkheid, hersteld. Wreed en zeer slecht was zijn bestuur daarna. Opstanden kwamen herhaaldelijk voor en werden bloedig onderdrukt. Maar toen in 1856 Frankrijk en Engeland, daartoe aangezet door Gladstone’s brieven, hem de raad gaven ter bevordering van de rust van Italië, een andere staatkundige weg te volgen, wees hij alle bemoeiing met zijn zaken op zó besliste toon van de hand, dat die mogendheden de diplomatieke betrekkingen met hem afbraken. Een aanslag door Agesilao Milano versterkte hem in zijn gevoelens; hij overleed te Caserta, waar hij zich uit angst voor zijn onderdanen had teruggetrokken. Hij is eerst gehuwd geweest met Maria Christina van Sardinië, die hem de kroonprins Frans schonk en vervolgens met Maria Theresia Isabella, een dochter van Karel, aartshertog van Oostenrijk; bij deze laatste had hij 9 zoons en 4 dochters.
Lit.: Colletta, Storia del reame di Napoli, 1734-1825 (1905); De Cesari, La fine di un regno, dl I. Regno di Ferdinando II (Città di Castello 1900); Amanti, Di F. II re delle Due Sicilië (1925); B. Croce, Storia del regno di Napoli (2de dr. 1931).
