Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

F

betekenis & definitie

is de zesde letter van het alphabet. Het Latijnse alphabet, waaraan dit teken ontleend is, kent in de oudste inschriften een ľ naast F.

Deze stamt uit de Griekse F (wau), door omkering ontstaan uit de oudere ㅋ , waarnaast Y en Y gebruikt werden. Deze tekens zijn waarschijnlijk ontleend aan de Phoenicische ⵖ genaamd wau „spijker”, welke naam wegens de overeenkomst van het teken met dit voorwerp kan zijn gegeven. Het Phoenicische teken had de klankwaarde van onze w. Omdat de vorm van het teken aan twee boven elkaar geplaatste gamma’s (γ) deed denken, gaven de latere Griekse grammatici de F de naam van digamma. Bij de Grieken had de F eveneens de klankwaarde van onze w. In het Latijnse alphabet kreeg de F echter de klankwaarde die zij thans nog bezit, nl. die van de stemloze (scherpe) labiodentale spirans: men maakt de F nl. door de adem door een heel nauwe spleet tussen de onderlip en de snijkant van de boventanden te blazen. Ook in het Germaanse runenalphabet was de F een labiodentale spirans. ƒ is ontleend aan het Karolingische minusculschrift.De voornaamste typografische vormen van de letter zijn 𐍆f (Gothisch), Ff (Mediaeval), Ff (Bodoni), Ff (Egyptien), F1 (Schreefloos) (z schrift).

Op Duitse rijksmunten geeft F Stuttgart als muntplaats aan, op oude Pruisische Maagdenburg, op oudere Oostenrijkse Hall, op oudere Franse Angers.

Afkortingen:

°F = graden Fahrenheit; F = Fluor (scheikunde) ; F = Faraday, getal van (scheikunde); ƒ = gulden (florin); forte (sterk, muziekterm); fiat op recepten; fecit om aan te duiden, wie de maker van ets of kopergravure is.; ƒ. a. q. = free at quay (franco wal); ƒ. a. q. = fair average quality (goede middenkwaliteit); ƒ. a. s. = free along side (vrij angs boord); fath. = fathom = 6 ft = 1,829 m; fec. = fecit (hij heeft gemaakt); ƒƒ = fortissimo (zeer sterk); ƒƒz = forzatissimo (met veel kracht-); ƒl. = florijn, florin; ƒ. I. a. = fiat lege artis (worde volgens de regelen der kunst bereid); ƒl.oz. = fluid ounce (Eng.) = 28,41 ml; (V.S.) 29,57 ml; ƒ. dr.= fluid dram (Eng.) = 3,55 ml; (V.S.) 3,696 ml; F. L. S. = Fellow of the Linnean Society; F° R° = folio recto (de bladzijde rechts); ƒ. m. q. — fair merchantable quality (goed verkoopbare kwaliteit);/. o. b. = free on board (vrachtvrij aan boord); ƒo, ƒol = folio (blad); ƒ. o. r. = free on rail (vrachtvrij in de wagen); F° V° = folio verso (de bladzijde links); Fr. = Frater; F. R. A. S. = Fellow of the Royal Astronomical Society; F. R. C. P. of C. S. = Fellow of the Royal College of Physicians (of Surgeons); F. R. G. S. = F. of the Royal Geographical Society; F. R. S. (E). = F. of the Royal Society (Edinburgh); F. R. S. L. = F. of the Royal Society of Literature; F. S. = faire suivre (bij de internationale telegrafie = nazenden); F. S. A. = F. of the Society of Antiquaries; ft = feet = 0,3048 m; ƒt2 = square feet = 929 cm2; ƒt3 = cubic feet = 28,32 dm3; ƒz = forzato (met kracht); F. Z- — F. of the Zoological Society.

< >