(Latijn: dat het uitgevoerd worde, z ook exequatur), noemt men het recht, ten onrechte aan het staatsgezag toegekend als een „ius nativum et inalienabile”, om kerkelijke verordeningen, vooral pauselijke brieven, eerst goed te keuren, voordat deze in dat gebied rechtskracht verkrijgen en dus aldaar gepromulgeerd en uitgevoerd mogen worden. Deze goedkeuring werd dan gegeven door toevoeging van het woord „exsequatur” of „placet”, maar kon ook geweigerd worden.
De eerste sporen van het exsequatur vinden we tijdens het Westerse Schisma en wel vooral als een veiligheidsmaatregel in die verwarde tijd. Later hebben de vorsten zich dit recht steeds meer aangematigd als een recht, dat de staat van nature bezat en dat onvervreemdbaar was. Vooral de zgn. Regalisten, onder wie als eerste de canonist Van Espen, hebben het verdedigd. Door vele vorsten is het toegepast, zo bijv. door de zgn. Josephistische vorsten en tijdens het Vaticaanse Concilie om de promulgatie van de decreten van dit Concilie te verhinderen. Dit recht wordt echter ten onrechte aan de staat toegekend. Zoals de Kerk immers als volmaakte maatschappij onafhankelijk is van iedere andere gemeenschap, zo is ook de wetgevende macht van de Kerk onafhankelijk van de staatsmacht. Door vele pausen is dit zgn. recht van de staat dan ook bestreden, zo bijv. door Innocentius VIII, Leo X, Innocentius XI, Clemens XIII en Pius IX (in de Syllabus). Soms werd het door de pausen als een gunst toegestaan. Tegenwoordig is het echter afgeschaft, ofschoon de paus soms om groter kwaad te voorkomen een „visio” toestaat, waarbij dan vóór de promulgatie inzage wordt gegeven van de stukken, (z can. 2333 en 2334).P. H. L. V. D. LAAN
Lit.: Si pos, Enchiridion I. Can., (Pécs 1936); Cocchi, Commentarium in C.I.C., vol. I (Taurin 1931); Coronata, Ius Publ. Eccl. (Taurin 1934); Ottaviani, Compendium Iuris Publici Eccl. (Roma 1936) en Institutiones Iuris Publici Ecclesiastici vol. I (Roma 1936).
