(1, geneeskunde) betekent van binnen uit ontstaan. Een endogene depressie bijv. is een neerslachtigheid, die niet de begrijpelijke reactie is op bepaalde uitwendige omstandigheden maar het gevolg van een primaire verandering der geestesgesteldheid.
Endogeen urinezuur is niet afkomstig uit de voeding maar uit de afbraak van celkernen in het lichaam.Moebius verdeelde de psychische stoornissen in twee grote groepen: die welke endogeen en die welke exogeen van oorsprong zijn. Deze onderscheiding wordt ook thans nog door vrijwel alle psychiaters aanvaard, ofschoon de onderscheiding thans niet meer als een zo scherpe wordt beschouwd als destijds door Moebius werd gedaan. Onder endogene stoornissen verstaat hij die psychische afwijkingen, die op een stoornis in de aanleg van het individu berusten. Ook spreekt men wel van constitutionele afwijkingen. Aanwijzingen voor het aannemen van een endogene oorsprong zijn de erfelijkheid van de ziekte en de gebondenheid aan een bepaalde lichaamsbouw. De belangrijkste endogene psychoses zijn: de manisch-depressieve psychose en de schizophrenie, waarvan met zekerheid vaststaat, dat de oorzaak gedeeltelijk endogeen is, terwijl daarnaast waarschijnlijk exogene factoren werkzaam zijn.
(2, geologie). Endogene krachten zijn de oorzaak van veranderingen van de aardkorst van binnen uit. Daartoe behoren bewegingen van de aardkorst en de daarmede samenhangende aardbevingen en het plutonisme. Tegengestelde: exogene krachten.
