Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

EEUWIG EDICT (1577)

betekenis & definitie

(Edit perpétuel), de overeenkomst, 12 Febr. 1577 te Marche-en-Famine gesloten tussen de door Philips II gezonden landvoogd, Don Juan van Oostenrijk, en de Staten-Generaal. Daarbij werden de bepalingen van de Pacificatie van Gent gehandhaafd van beide zijden, onder beding, dat de Spaanse en Italiaanse troepen binnen 20 dagen het land zouden verlaten (waarvoor de Staten-Generaal onmiddellijk 600.000 pond zouden opbrengen), terwijl de andere vreemde troepen (Duitse en Franse) het land zouden verlaten, zodra zij betaald waren; de privileges werden gewaarborgd en de Katholieke godsdienst zou in alles en overal (dus ook in Holland en Zeeland) gehandhaafd worden; de graaf van Buren (Oranje’s zoon) zou in vrijheid gesteld worden, zodra de prins voldaan zou hebben aan hem door de Staten voorgelegde voorwaarden.

Men betuigde nogmaals de gehoorzaamheid aan de koning, maar zou de landvoogd eerst erkennen als de Spaanse troepen het land hadden verlaten. Het verdrag voldeed geenszins aan de wensen van Oranje en Holland en Zeeland (die meer wantrouwen hadden en over de bepaling van de godsdienst niet te spreken waren), maar deze verklaarden het toch te zullen aanvaarden, mits de bepalingen over de erkenning en handhaving van de landvoogd verscherpt en verduidelijkt werden. Het was vooral bewerkt door de hertog van Aerschot en heet dan ook wel la paix du Duc d’Arschot. De Spaanse troepen verlieten eind Apr. (geldgebrek van de Staten belemmerde hun afbetaling) door Luxemburg het land, zodat Don Juan niet voor 1 Mei toegestaan werd te Brussel zijn waardigheid te aanvaarden; de koning had toen het Edict reeds geratificeerd. Geen drie maanden later handelde Don Juan in strijd er mee door de verrassing van Namen (24 Juli 1577).

< >