of Ems, door de Romeinen Amisio genoemd, is een rivier aan de N.W. grenzen van Duitsland en ontspringt in Westfalen op de met heide bedekte Sennevlakte aan de zuidzijde van het Teutoburgerwoud, hier ook wel Lipperwald geheten, op 104 m hoogte. Zij stroomt eerst in W. richting langs Rietberg, Wiedenbrück, Warendorf, Telgte en Greven, waar zij voor kleine schepen enigszins bevaarbaar begint te worden, buigt vervolgens in N. richting om, en bereikt beneden Rheine de lage vlakten der voormalige prov.
Hannover. Nadat zij bij Meppen de Hase heeft opgenomen, is zij reeds 65 m breed; van Papenburg af wordt zij voor schepen van 4 m diepgang bevaarbaar en bij Holte, ca 5 km boven Leer, wordt zij een zeearm met zoet water en is zij tussen dijken besloten. Bij Leerort neemt zij de Leda op en ten Z. van Emden mondt zij uit in de Dollart.Het zeegat, dat tot Eems en Dollart toegang geeft, draagt ook de naam Eems; het wordt door het eiland Borkum in twee armen gesplitst, de ca 7,8 m diepe Ooster- en de ca 7 m diepe Wester-Eems, die zelfs voor grote schepen goede waterwegen opleveren. De Wester-Eems gaat vlak onder de wal van Delfzijl langs. De Eems heeft een stroomgebied vanslechts 12.000 km2. Zij stroomt met talloze kronkelingen veelal door heide-, moeras- en broekgronden van het plistocene landschap en bevat een door het veen troebel geel uitziend water. Haar loop heeft een lengte van 320 km. De belangrijkste zijrivieren zijn de Hopster Aa, de Hase en de Leda. De Leda is met de Hunte en daardoor ook met de Wezer verbonden; het Küstenkanaal geeft een rechtstreekse verbinding van de Eems bij Dorpen met het Hunte-Eemskanaal bij Kampe. Andere verbindingen geven het Eems-Jadekanaal en het Eems-Vechtkanaal, alsmede het Haren-Rütenbrockerkanaal, dat sedert 1882 bij Ter Apel verbinding geeft met de kanalen van Z.O. Groningen en Drente. Van Meppen tot Oldersum is de Eems over een afstand van 84 km gekanaliseerd ten behoeve van het Dortmund-Eemskanaal, welk kanaal verbinding geeft met het Mittellandkanal bij Bevergern, met het Rijn-Herne-kanaal bij Herne en met het Lippekanaal bij Datteln.
