Nederlands pionier van rijwieltoerisme (Makkinga, gem. Ooststellingwerf 6 Juni 1862), was van 1884-1892 gemeentesecretaris te Idaarderadeel, van- 1892i8g6 burgemeester van Het Bildt (St Annaparochie), van 1896-1932 burgemeester van Enschede.
Bij zijn aftreden verwierf hij het ereburgerschap van die stad, voor welker ontwikkeling hij energiek had gewerkt. De uitvoering van het vliegveld Twente en van het Twents kanalenplan was grotendeels aan hem te danken. Ook in vele andere openbare functies heeft hij krachtig geijverd voor allerlei publieke belangen, vooral op verkeers- en natuurgebied. Van 1913-1922 was hij lid van de Eerste Kamer; voorts was hij o.m. voorzitter van de Ver. v. Ned. gemeenten en van de Bosraad.Zijn grootste vermaardheid dankt hij echter aan zijn A.N. W.B.*-werk. In 1884 werd hij lid no 92 van deze vereniging, toen Nederlandsche Velocipedistenbond geheten; in datzelfde jaar afdelingsconsul te Leeuwarden en ten slotte voorzitter (hij stelde zich voor één jaar als zodanig beschikbaar, bleef echter ... 53 jaar president). Bij zijn aftreden, in 1937, werd hij benoemd tot erebestuurslid. Door zijn vooruitziende blik en krachtige leiding ontwikkelde de A.N.W.B. zich van een kleine fietsclub tot Nederlands grootste toeristen- en verkeersbond met (1948) 220 000 leden, waarvan 100 000 gemotoriseerd. Aan het initiatief van Bergsma en zijn naaste medewerkers dankt Nederland o.a. het internationaal bewonderde systeem van wegwijzers met bijkomstige bakens, de Motor- en Rijwielwet, het verkeersonderwijs op scholen, het huidige, nog niet geheel voltooide moderne wegennet en vaste rivierbruggen, alsmede de rijwielpaden (ook buiten de grote wegen) en het net van Bondswandelwegen.
Te zijner ere werd in 1937 ingesteld de „Gouden Bergsma-medaille ter erkenning van grote verdiensten voor het behoud van de schoonheid van Nederland”, die aan Bergsma zelf als eerste werd uitgereikt.
Edo Bergsma is ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw (1902) en Commandeur in de Orde van Oranje Nassau (1933, bij het 50-jarig bestaan van de A.N.W.B.).
H. J. PEPPINK
