Belgisch koloniaal pionier (Veurne 25 Juli 1843 - Vivi 28 Dec. 1884), was kapitein bij het Belgisch leger en vertrok in 1882 naar Belgisch-Kongo in dienst van het Comité d’Études du Haut-Gongo. Door Stanley belast met het organiseren van Beneden-Kongo, nl. de streek van Vivi tot Leopoldstad, sticht hij Bolobo, centrum van de grote agglomeratie der Bayanzi, 330 km stroomopwaarts Leopoldstad, en Kwamouth, aan de monding van de Kwa, waar de Kasaï in uitstroomt.
Hij verkreeg aldus de controle over het hele bekken van de Kasaï. Begin 1883 verovert hij de streek tussen de kust en Stanley-Pool, met name het bekken van de Kwiloe-Niadi. Daardoor lost hij de belangrijke kwestie van de verbindingen van Kongo met de Atlantische Oceaan op.Wanneer Stanley zich genoodzaakt ziet met verlof naar Europa te gaan, vertrouwt hij aan Hanssens de opperste leiding van de operaties in Opper-Kongo toe. Hanssens verlaat Leopoldstad op 23 Mrt 1884 aan het hoofd van een expeditie, die bestaat uit 7 Europeanen en een 50-tal zwarten. De expeditie gaat aan boord van drie kleine stoomboten van elk 5 PK, de „En Avant”, de „A-I-A” (Association internationale africaine) en de „Royal”, en van enkele met koopwaren belaste lichters. Onderweg sluit Hanssens talrijke verdragen af met de hoofden van de tussen Bolobo en Equatorstad gevestigde stammen, met name te Ireboe. Op 17 Apr. vervoegt hij zich in het Equatorstation bij Van Gèle en Coquilhat, die hem voorstellen een exploratie naar de Oebangi te ondernemen, daar zij het bestaan van een grote zijrivier van deze stroom vermoeden. Een door Hanssens geleide expeditie bereikt de Oebangi op 20 Apr. Zij vestigt een protectoraat over de gebieden aan weerszijden van de monding van de stroom en beheerst aldus het rijke landbouwen mijnbekken van de Oelle, zijrivier van de Oebangi.
Teruggekeerd te Equatorstad op 27 Apr., vaart Hanssens stroomopwaarts met Coquilhat naar het land van de Ba-ngala ten einde een station te Iboko op te richten, waar Stanley niet in geslaagd was. Zij brengen een vriendschapsverdrag tot stand en er worden plechtigheden gehouden tijdens dewelke bloedmenging plaats heeft. Verder in de richting van Stanleystad trekkend, ontdekt Hanssens de Mongala, een rechterzij rivier; hij vaart de Itimbiri op tot Itembo; hij richt de post Basoko op aan de samenloop met de Aruwimi, daar hij overtuigd is van het strategisch belang van deze rivier, die in de richting van de Nijl vloeit. Op 3 Juli 1884 bereikt hij de Falls. Dan vaart hij de stroom af, volgt de linkeroever, vaart de Lomani in en plaatst het district onder de bescherming van de Association Internationale du Congo. De hele reis van Hanssens had slechts 136 dagen geduurd; zij volstond om de blauwe vlag met de gouden ster te laten wapperen op beide oevers van de oude Zaïre, van Stanley-Pool tot de Falls. De vreedzame verovering van Opper-Kongo was hiermede tot een goed einde gebracht.
Op 6 Aug. 1884 te Leopoldstad teruggekeerd, vertrekt hij weer onmiddellijk om nieuwe verdragen te gaan afsluiten. Hij gaat naar Ireboe, vaart om het Toemba Meer, trekt noordwaarts naar de Evenaar, vanwaar hij met Van Gèle vertrekt om Beneden-Oebangi te bezetten. Hij wordt naar Leopoldstad teruggeroepen. Hier wordt hem tijdens een plechtigheid het kruis van ridder in de Leopoldsorde uitgereikt. Hij besluit naar Europa terug te keren, maar overlijdt te Vivi aan galkoorts. Zijn stoffelijk overschot werd op 15 Juni naar Matadi overgebracht.
Op 1 Juli d.a.v. werd in deze stad een gedenkteken voor Hanssens en zijn medewerkers ingewijd. Ook zijn vaderstad Veurne bezit een gedenkteken voor hem.
PROF. DR. M. VERSTRAETE
Lit.: Ed. Janssens et A. Catteau, Les Beiges au Congo, dl I (Anvers 1908); Lieut. Col. Van Gèle, Le capitaine H., son oeuvre en Afrique (Touring Club du Congo Beige, 1949, afl. 7, 8, 9); Belg. Koloniale Biographie, dl I (1948).
