graafschap in het W. van Zuid-Schotland met op 2777 km2 (1948) 87.400 inw. De bodem is door de uitlopers van de Cheviot Hills merendeels bergachtig, vooral in het N.
Nog geen derde deel der oppervlakte is bebouwd. Het graafschap bezit in de dalen der rivieren (Annan, Nith en Esk) bouw- en weilanden, doch het grootste deel wordt in beslag genomen door de natuurlijke weiden (56,1 pct), te midden waarvan grote schapenboerderijen liggen (bouwland 18,1 pct, grasland 18,5 pct). Aan de voet van de Hartfell (804 m) vindt men steenkolenmijnen en elders koper, aluin, lood, kalk, gips enz. Het graafschap is rijk aan oudheden uit Keltische en Romeinse tijd. De industrie omvat de fabricage van wollen stoffen, en is geconcentreerd in de hoofdstad. De havens aan de Solway-Firth hebben enige handel en scheepvaart. In dit graafschap ligt ook het dorp Gretna Green.
