Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

DITHYRAMBOS

betekenis & definitie

(Lat.: -rambus), is de etymologisch duistere naam voor een loflied ter ere van Dionysos, welks oorsprong men zocht in een van de plaatsen, waar Dionysos in het bijzonder vereerd werd (Naxos, Thebe). De oudste vorm was een strofisch gevormd volkslied, dat door een voorzanger aangeheven werd, terwijl een koor van Dionysosvereerders het gezang overnam, dat door fluitspel werd begeleid.

Aan deze ongedwongen dithyrambos is daarna een vaste vorm en norm gegeven, die op naam gesteld wordt van Arion. In Athene werden in de 6de eeuw v. Chr. deze koren een vast bestanddeel bij de viering van de stedelijke Dionysosfeesten, de stof werd niet alleen aan de Dionysossagen maar ook aan andere heldensagen ontleend; uit deze heldendithyrambos is de tragedie ontstaan (zie Thespis). De op zichzelf staande dithyrambos ontwikkelde zich in deze zin, dat zij niet meer strofisch behoefde te zijn en ook op andere goden en mythen betrekking kon hebben.Nog later trad de tekst meer op de achtergrond en was de muzikale voordracht het voornaamste. Ons zijn fragmenten bewaard van dithyramben van Pindarus; voorts op een papyrus uit de 4de eeuw v. Chr. de tekst van de Perzen van Timotheos.

< >