of dermoiden (derma = huid, cyste = blaasvormige zwelling) zijn misvormingen, die gewoonlijk reeds in de eerste levensjaren ontstaan op plaatsen, waar zich in een vroeg stadium van de embryonale ontwikkeling spleten of groeven van het lichaamsoppervlak sluiten of waar instulpingen worden gevormd. Men stelt zich voor dat hierbij huidkiemen worden afgesnoerd, die in de diepte blijven liggen en later uitgroeien tot een bolvormig gezwel.
De van buiten gladde en met bindweefsel beklede wand van een dermoidcyste heeft van binnen dezelfde bouw als de huid, met smeerklieren, zweetklieren en haren; de inhoud van de cyste is meestal een brijige, witgele massa, bestaande uit afgestoten cellen, talg en haren. Dermoiden komen o.a. voor in de mondbodem, in en bij de oogkassen, in borst- en buikholte nabij de middellijn en aan de stuit. Door verwonding of ontsteking kunnen er fistels in worden gevormd. Zelden ontaarden zij tot kwaadaardige nieuwvormingen.Van gecompliceerde dermoidcysten of teratoide gezwellen (Gr. terata = wonderen) spreekt men als er niet alleen huidbestanddelen maar ook tanden, kraakbeen, been, spierweefsel etc. in worden aangetroffen. Dergelijke cysteuze gezwellen gaan vooral uit van de eierstokken; in de testikels hebben teratoide gezwellen meestal geen holle maar een solide bouw. Teratoide gezwellen van de geslachtsklieren komen hoofdzakelijk voor bij volwassenen; zij groeien langzaam, maar kunnen kwaadaardig degenereren. Dermoidcysten zijn te beschouwen als eenvoudige vormen van teratomen.
DR H. J. VIERSMA
