(1), een kanaal van 41 km, bevaarbaar voor schepen tot 160 ton, in Overijsel van het Zwarte Water bij Hasselt tot aan de Vecht bij Gramsbergen en door de Lutter hoofdwijk in verbinding staand met het Koevorden-Vechtkanaal. Het is aangelegd door Willem Jan, baron van Dedem, heer van Rollecate, die daarmede in 1809 bij Hasselt een begin maakte.
In 1811 was het werk over een afstand van 19 km (tot Balkbrug) voltooid, doch werd eerst in 1852 voorgezet op kosten van de provincie, die het kanaal in 1845 had aangekocht. In 1853 werd het kanaal tot aan de Vecht doorgetrokken. Aan dit kanaal ontstonden de dorpen Dedemsvaart, Slagharen en Lutten. Op de Dedemsvaart watert een oppervlakte van 23 000 ha af.
Behalve door sluizen zijn verschillende panden van het kanaal door stroomduikers verbonden. Boven sluis 5 loost de Dedemsvaart het overtollige water door het Ommerkanaal bij Ommen op de Vecht, beneden genoemde sluis op het Zwarte Water door de uitwateringssluis te Hasselt.(2), dorp in de Overijselse gemeente Avereest gelegen aan de Dedemsvaart, telt (1947) 4955 inw.; het is een vroegere veenkolonie waar echter thans het veen is omgezet in bouwland en weiland. Landbouw is thans hoofdzaak. De industrie omvat o.m. een kalkbranderij en cementpannenfabriek, een tricotagefabriek en een tweetal kleinere scheepswerven. Verder liggen er de twee grote bloemkwekerijen „Moerheim” en „Tottenham”, die meest vaste planten kweken.
Het eigenlijke dorp Dedemsvaart ligt langs en tussen twee kanalen, nl. de Dedemsvaart en de Kruisinga’s of Lange Wijk, die aan beide einden met de hoofdvaart in verbinding staat. In de nabijheid ligt Balkbrug (1947: 1393 inw.) met het voormalige Rijksopvoedingsgesticht Veldzicht. Op de oude havezathe de Rollecate was sedert 1913 een landbouwhuishoudschool gevestigd, welke echter in 1931 naar Deventer is verplaatst.
