(Grieks; tijdmeter) is in het algemeen de naam van een hoogst nauwkeurig lopend uurwerk, dat gebezigd kan worden tot bepaling der geografische lengte en heden ten dage ook algemeen toepassing vindt op sterrenwachten en tot tijdsbepaling bij wedstrijden.
Heeft men zulk een uurwerk te Greenwich, welke plaats als aanvangspunt der lengtegraden veelal wordt genomen, en neemt men op een reis een chronometer, met die van Greenwich gelijklopend, mede, dan weet men hierdoor, welke tijd van de dag het te Greenwich is. Heeft men enige tijd gereisd dan kan men door het meten van de hoogte der zon de tijd van de dag bepalen op de plek, waar men zich bevindt, en daardoor het verschil in geografische lengte met Greenwich, daar vier minuten verschil in tijd met i° lengteverschil overeenkomt.
Al vroeg is men op het denkbeeld gekomen, om aldus aan boord van schepen de lengte te bepalen. Reeds Gemma Frisius spreekt er van in 1530, niet lang na de uitvinding der zakuurwerken, in zijn boek De usu globi, en Christiaan Huyghens vervaardigde een uurwerk, dat in 1665 op een reis naar de kust van Guinee goede diensten deed (.z uurwerk). In de 18de eeuw werden juist ter wille van de scheepvaart de chronometers veel verbeterd. Tegenwoordig kan men zijn chronometer gemakkelijk controleren met het radiotijdsein en worden er dus minder hoge eisen aan gesteld.
Maar men kan ze geenszins missen.
De beste huidige chronometers voor wetenschappelijke doeleinden maken gebruik van piëzoelectrische trillingen van kwarts en zijn zo nauwkeurig, dat men er mee constateren kan, dat de aarde per eeuw ongeveer 0,001 sec./dag langzamer gaat draaien.
