Duits rechtsgeleerde, wijsgeer en theoloog uit de school van het rationalistische natuurrecht (Leipzig i Jan. 1655 Halle 23 Sept. 1728), was hoogleraar in Leipzig, sinds 1690 professor te Halle. Als een van de baanbrekers van de Verlichting, hervormer op velerlei gebied, groot rechtsgeleerde en begaafd stilist, heeft Thomasius zich belangrijke verdiensten verworven door zijn strijd tegen de scholastieke richting in de wijsbegeerte, tegen het bijgeloof en tegen allerlei overgeleverde opvattingen en instellingen, zoals het geloof in de volmaaktheid van het Romeinse recht, de heksenprocessen, de pijnbank.
Hij bepleitte godsdienstige tolerantie en persoonlijke geloofsovertuiging en sympathiseerde met het Piëtisme (Franke). Door zijn maandschrift
Scherz- und ernsthafte, vernünftige und einfältige Gedanken über allerhand lustige und nützliche Bücher und Fragen (Leipzig 1688, onder andere titel 1689) is hij de grondlegger van de Duitse journalistiek geworden. De rechtsfilosofie heeft hij diepgaand beïnvloed evenals de rechtsgeschiedenis, waar zijn gedachten door B. G. Struvius voor het Romeinse, J. H. Böhmer voor het canonieke en Georg Beyer voor het Duitse recht zijn opgenomen en uitgewerkt.
Bibl. o.a.: Vernünftige und christliche, aber nicht scheinheilige Gedanken und Erinnerungen über allerhand gemischte philosophische und juristische Händel (1723-1725. 3 dln; aanhangsel 1726) en Historie der Weisheit und Torheit (1693, 3 dln).
Lit.: Chr. Th.’s Leben u. Lebenswerk. Abhandl. u. Aufsätze v. Max Fleischmann u. a. (Halle 1931); E. Wolf, Grotius, Pufendorf, Th. (1927); M. Fleischmann, Chr. Th. (Halle 1930); Walter Becker, Th.-Bibliographie, in: Beitr. z. Gesch. d. Univ. Halle - Wittenberg, dl 2 (1931); F. Battaglia, G. Th. filosofo e giurista (Roma 1936); E. Wolf, Grosse Rechtsdenker d. dtsch. Geistesgesch. (3. Aufl. 1951); G. Solar i, Studi storici di filosofia del diritto (1950); Hans M. Wolff, Die Weltanschauung d. dtsch. Aufklärung (Bern 1950); W. Bienert, Der Anbruch d. christl. dtsch. Neuzeit dargestellt an Wissenschaft u. Glauben d. Chr. Th. (1934).
