(Rudolf), Zuidafrikaans veldheer (Leeuwkop, distr. Smithfield, Or.
Vr., 7 Oct. 1854 - 5 Febr. 1922), was een der bekendste Boeren-generaals in de Tweede Vrijheidsoorlog.In 1880 vestigde hij zich in Transvaal, vocht als veldkornet bij Majoeba, maar keerde in 1885 terug naar de Oranje Vrijstaat, waar hij lid van de Volksraad werd en bleef tot 1897. Hij behoorde tot de conservatieve partij en pleitte voortdurend voor een nauwe aansluiting der republieken. In 1899 werd hij plaatsvervangend commandant der Vrijstaters in Natal en hier behaalde hij op 30 Oct. zijn eerste grote overwinning bij Nicholsonsnek.
Kort daarna maakte Steyn hem generaal en gaf hem het bevel op de westgrens. Na de val van Bloemfontein, toen de kansen keerden, begon hij sinds 25 Mrt 1900 de Engelsen te verontrusten door hun verbindingen af te snijden. Onvermoeid wist hij aan elke vervolging te ontkomen en deed zelfs met Steyn een inval in de Kaapkolonie. Hij werd de grootmeester van de guerrillaoorlog. Hij verzette zich tegen elke neiging om vrede te sluiten, zelfs toen de Transvalers zich wilden overgeven, en gaf pas toe enkele uren voor het sluiten van de Vrede van Vereeniging. Met Botha en De la Rey reisde hij daarop naar Europa, om te trachten financiële hulp voor zijn volk te vinden.
Hij bleef een van de grote volksleiders in de Orangia Unie. In 1914 verzette hij zich tegen elke deelneming aan Wereldoorlog I en werd met Beyers een der leiders van de rebellie tegen de regering van Botha, nadat hij zich reeds in 1913 bij Hertzog had aangesloten na diens uittreden uit het kabinet. Nog voor het einde van 1914 werd hij gevangen genomen en veroordeeld tot zes jaar gevangenisstraf en £ 2000 boete, die echter door de Helpmekaar Vereniging werd betaald. Vrijgelaten op voorwaarde, dat hij zich niet met de politiek zou inlaten, trok hij zich terug op zijn boerderij. Hij werd begraven naast president Steyn aan de voet van het Vrouwenmonument te Bloemfontein. Zijn standbeeld door J. Mendes da Costa staat op de Hoge Veluwe.
Bibl.: De strijd tussen Boer en Brit (Amsterdam 1902).
Lit.: J. D. Kestell, Chr. de Wet (Kaapstad 1920).
