Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

BUIKSPREKEN

betekenis & definitie

is de kunst te spreken zonder dat hiervan iets naar buiten merkbaar is. Vroeger meende men, dat de stem werkelijk in buik of maag werd voortgebracht; dit gaf aanleiding tot de verkeerde benaming.

Bij het buikspreken wordt diep ingeademd; de uitademing geschiedt zo langzaam mogelijk, de vorming van de spraakklanken verschilt niet veel van de normale spreekwijze: alleen de tong wordt zoveel mogelijk naar achteren getrokken, zodat de articulaties hoofdzakelijk door de tongpunt worden uitgevoerd. Het stemregister wordt gewijzigd, doordat een gedeelte van de stemspleet wordt gesloten: dit verklaart waarom de buiksprekers zo gemakkelijk kinderstemmen nabootsen. Daarenboven wordt de mond zo weinig mogelijk geopend en de lippen blijven onbeweeglijk: bij de geronde klinkers wordt alleen binnenronding (van de wangspieren), geen buitenronding (van de lipspieren) aangewend. Mimiek en gebaren dragen er toe bij om bij de toehoorders de indruk te wekken, dat de stem uit een andere richting komt.Het buikspreken is een zeer oude kunst: de Egyptenaren en Grieken beoefenden ze reeds.

BUIS

(tekst ontbreekt….

geval. Slagsas en slagpin worden daarbij van elkaar gescheiden gehouden door een vergrendeling. Deze veiligheden zijn dubbel uitgevoerd. De eerste vergrendeling wordt weggenomen bij het afgaan van het schot en berust op het principe der traagheid.

De tweede vergrendeling wordt opgeheven door het optreden van een rotatie-vertraging enige tijd nadat het projectiel de monding verlaten heeft. Hiermede wordt tevens bereikt dat de buis pas geactiveerd wordt op enige afstand van de monding van het kanon. Voorts is een derde veiligheid aangebracht welke in rusttoestand het vuurkanaal, dat naar de springlading leidt, afsluit. Ook gecombineerde tijd-schokbuizen worden veelvuldig gebruikt.

Bij vliegtuigbommen, welke geen plotselinge, grote versnelling krijgen (zij worden immers eenvoudig afgeworpen), vindt men als eerste veiligheid een pen, die door buislichaam en slagpin gestoken wordt. Even voor het afwerpen wordt deze pen met de hand dan wel door een mechaniek uitgetrokken. De buis is dan echter nog niet geactiveerd. Dit geschiedt tijdens de val, doordat aan de neus een vleugeltje is bevestigd, hetwelk zich van een schroefstang afschroeft en zodoende de slagpin vrijlaat.

Veiligheden welke buiten werking gesteld worden, door rotatie of rotatieversnellingen dan wel -vertragingen, kunnen hier niet gebruikt worden. Hetzelfde is het geval met de buizen van raket-projectielen.

Tegen het einde van Wereldoorlog II kwam een buis, welke op een geheel ander principe was gebaseerd, in gebruik. Deze buis wordt algemeen aangeduid met de Engelse benaming: „Proximityfuze”. Evenals de tijdbuis is zij hoofdzakelijk bedoeld tegen luchtdoelen. Aangezien directe treffers tegen de zeer beweeglijke luchtdoelen zeer sporadisch voorkomen zocht men een oplossing om de projectielen althans in de nabijheid van het doel tot ontploffing te brengen.

De tijdbuis had zekere grote nadelen. De tijd werd voor het verschieten van het projectiel ingesteld, en kon dus tijdens de vlucht niet meer gewijzigd worden. Men zocht daarom naar een buis die automatisch zou afvuren, indien het projectiel op korte afstand (binnen de werkingssfeer van het projectiel), van het doel was gekomen. Men maakte hierbij gebruik van radar.

Deze „VT” buis bestaat in beginsel uit een gecombineerde radarzender en ontvanger van uiterst kleine afmetingen. Dit apparaat wordt gevoed door een batterij, welke bij het afgaan van het schot wordt geactiveerd door het breken van een ampul met vloeistof. Een veiligheidsschakelaar sluit de stroomketen op veilige afstand van de vuurmond. De ingebouwde antenne zendt daarna voortdurend radiostralen uit.

Komt de granaat binnen een bepaalde afstand van het doel dan worden de stralen daartegen teruggekaatst en door het ontvangertje van de buis ontvangen. Dit heeft tot gevolg dat een stroomkring door een gloeidraad wordt gesloten, waardoor een electrische ontsteker tot ontbranding komt, welke op zijn beurt de detonatie van het projectiel inleidt.

j. A. BIENTJES.

< >