Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 26-08-2022

Bozzetto

betekenis & definitie

(Ital .), het eerste plastische, schetsmatige patroon voor een beeldhouwwerk, in de regel in klein formaat. Hierna kan de kunstenaar een groter model, detailstudies, enz. maken.

Het woord wordt voor de eerste maal in 1482 gebruikt, daarentegen spreekt Vasari uitsluitend van „model”, anderen van „vormen”. In het algemeen werden bozzetti uit klei, was en gips gemaakt, in Duitsland ook uit lindenhout. Een bozzetto wil niet meer betekenen, dan het vastleggen van de idee, de compositie, gebaren en houdingen, zonder daarbij op allerlei details en bijzonderheden te letten. In de late middeleeuwen en de vroege Renaissance werden bozzetti veelvuldig gebruikt, doch de bloeitijd beleefden zij in het Barok, toen het min of meer gewild was om schetsmatig en in brede vlakken en grote lijnen de expressie en de beweging weer te geven. Bozzetti zijn bijna steeds door de kunstenaars zelf, en niet door hun helpers en medewerkers, gemaakt. Ook worden er onder verstaan de modellen, die de schilders zich maakten, van figuren of dieren, die in ongewone of moeilijke standen in hun composities moesten worden opgenomen (Uccello’s „paarden”, Piero della Francesca, Leonardo), ook de kleine modellen die zij zich van beroemde beeldhouwwerken (o.a. van Michelangelo’s beelden in de Medicikapel te Florence) lieten maken.

In verschillende musea en vooral in die welke bij de kerken behoren, worden vele bozzetti bewaard (Wenen, Dom-museum; Venetië, Mus. Civico Corner; Neurenberg, Würzburg, enz.).Lit.: Otto Schmitt, Reallex. z. Dtschen Kunstgesch., z.j, blz. 1082 v.v.

< >