(parotitis epidemica) is een besmettelijke ziekte — veroorzaakt door een filtreerbaar virus — die op alle leeftijden voorkomt maar het meest bij kinderen van 5-15 jaar. De incubatieperiode is ongeveer 3 weken.
De voornaamste ziekteverschijnselen zijn een pijnlijke zwelling van een of beide oorspeekselklieren (parotitis), soms ook van andere speekselklieren, en koorts die zelden hoog wordt en gewoonlijk slechts enkele dagen duurt; de zwelling der ontstoken klieren pleegt in de loop van enkele weken te verdwijnen. Bij kinderen vóór de puberteit verloopt de ziekte meestal zonder complicaties; bij ouderen zijn verwikkelingen niet zeldzaam. De voornaamste complicaties zijn: orchitis (een ontsteking van de mannelijke geslachtsklier), pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier), meningo-encephalitis (hersen- en hersenvliesontsteking) en ontsteking van midden- en binnenoor (otitis). Ondanks de kans op deze verwikkelingen is de ziekte zeer goedaardig. De besmettelijkheid duurt waarschijnlijk van het begin der ziekteverschijnselen tot de zwelling der klieren geheel is verdwenen.Men verwarre de bof niet met een parotitis door andere oorzaken, bijv. door stagnatie van de speekselvloed bij mensen die na bepaalde operaties enige dagen geen voedsel gebruiken of als complicatie van andere infectieziekten (typhus, roodvonk, e.d.). Hier ontstaat de ontsteking doordat bacteriën uit de mondholte langs de uitvoergang in de klier binnendringen; er volgt soms verettering, hetgeen bij bof zo goed als nooit het geval is.
DR H. J. VIERSMA
