noemt men het behandelen van een lijk met bederfwerende stoffen, om de ontbinding te vertragen of geheel tegen te gaan. Deze kunst werd reeds door de Assyriërs, Perzen en Egyptenaren beoefend.
Volgens de niet zeer duidelijke beschrijving van Diodorus werd bij de Egyptenaren de hoofdholte geledigd en vervolgens weder met aromatische stoffen, als ook asfalt, gevuld; daarna legde men het gehele lijk gedurende enige maanden in een oplossing van nitron om het ten slotte, ter afsluiting van de lucht, met aromatische windsels te omwikkelen. Ook werd bij de bewerking gebruik gemaakt van houtazijn en wellicht tevens van ijzervitriool, droge lucht enz. Vermoedelijk moet onder het ook door Herodotus genoemde nitron een soort ruwe soda worden verstaan. Zoals de mummies aantonen, was het verkregen resultaat niet zeer bevredigend, daar niet alleen de structuur van alle weke delen geheel gewijzigd en zelfs vernietigd werd, maar ook de uiterlijke vorm in de loop der eeuwen slechts zeer onvolledig bewaard bleef. Daarentegen heeft men Nijlbaarzen gevonden, welke uitstekend geconserveerd waren. Zij waren in de lengte opengesneden en vervolgens in het water der Egyptische natronmeren gelegd.
Nadat zij daarvan geheel doordrongen waren, werden zij bedekt met een laag gezouten slib. Ook de lijken van arme lieden, welke de kostbare bewerking niet konden betalen, werden op die wijze gebalsemd of liever gepekeld.Tegenwoordig beperkt men zich gewoonlijk tot de inspuiting in de bloedvaten van het lijk van ca 10 1 20 pet formaline-oplossing, waarna eventueel buik- en borstingewanden worden verwijderd. Balsemen wordt in Europa weinig toegepast; in de V.S. daarentegen wordt deze bewerking wettelijk voorgeschreven. PROF. DR F. THOMAS
Lit.: Sydney Smith, Forensic Medicine (London 1945), blz. 57-58.
