heet de leer van Babeuf en de met hem verbonden communistische beweging uit de laatste periode van de grote Franse Revolutie. Doel, inhoud en middel van zijn streven heeft Babeuf zelf zo duidelijk mogelijk aangegeven in het volgend plakkaat, dat 21 en 22 Germinal van het jaar IV (10 en 11 Apr. 1796) te Parijs was aangeplakt: ,,De natuur heeft alle mensen een gelijk recht op het genot van alle goederen gegeven.
Doel van de maatschappij is, deze gelijkheid, die in de ruwe natuurstaat vaak in het gedrang komt, doordat er sterken en zwakken zijn, te verdedigen en door aller daadwerkelijke medewerking de gemeenschappelijke levensvreugden te vermeerderen. De natuur heeft aan ieder de plicht tot arbeid opgelegd; niemand heeft zich zonder misdaad aan die plicht kunnen onttrekken. Arbeid en genot moeten voor allen gemeenschappelijk zijn. Zolang de een aan zijn arbeid te gronde gaat, terwijl de ander niets doet en alles in overvloed bezit, bestaat er geweldheerschappij. Niemand kan, zonder een misdaad te begaan, zich land of werkplaatsen verwerven. In de ware maatschappij mogen er noch rijken noch armen bestaan.
Rijken, die niet ten gunste der gebreklijdenden van hun overvloed afstand willen doen, zijn vijanden van het volk. Niemand mag door ophoping van alle middelen een ander buiten staat stellen, het voor zijn welvaart nodige onderricht te verkrijgen. Het onderricht moet voor allen gelijk zijn. Het doel der revolutie is de vernietiging der ongelijkheid en het herstel van de algemene welstand. De revolutie is nog niet voltooid, omdat de rijken alle goederen naar zich toe halen en niets doen dan bevelen, terwijl de armen als ware slaven arbeiden, in ellende verkwijnen en in de staat voor niets gelden.”Ofschoon de hier ontwikkelde denkbeelden op zichzelf niet nieuw waren — Babeuf ontleende ze vooral aan de rationalistisch-communistische geloofsbelijdenis van Morelly, de Code de la Nature (1755) — heeft het Babouvisme toch in twee opzichten grote betekenis voor de geschiedenis van het radicale socialisme:
1. de Revolutie had nu de massa juridisch vrij en juridisch gelijk gemaakt; zij had het individu erkend, doch des te scherper sprongen nu ook voor critische geesten de gebleven economische onvrijheid en ongelijkheid in het oog, terwijl de leuze, die de na-revolutionnaire bourgeoismaatschappij van het Directoire eerst recht niet had verwezenlijkt, die der broederschap was. Vandaar dat het Babouvisme in de eerste plaats naar een voortzetting der revolutie streefde, in de hoop daardoor aan de bestaande ongelijkheid der bezitsverhoudingen een einde te maken. Het begrip communisme raakte met het begrip sociale revolutie verbonden;
2. de Revolutie had door de gilde-banden te verbreken, ook in Frankrijk de weg vrijgemaakt voor het moderne industrialisme en daarmee het begin van een eigenlijk modern proletariaat geschapen. Vandaar dat het Babouvisme voor de verwerkelijking van zijn streven, een beroep deed op de arbeidersklasse. Het begrip sociale revolutie raakte verbonden met het begrip klassenstrijd en het begrip klassenstrijd met dat van de dictatuur van het proletariaat. In diezelfde historisch-bepaalde factoren schuilen echter nog tevens de zwakheid en halfslachtigheid van het Babouvisme. De denkbeelden van Babeuf en Buonarotti konden daarom in de brede massa geen wortel schieten en ze zijn door Marx in het Communistisch Manifest dan ook ingedeeld bij het critisch-utopistische socialisme en communisme.
PROF. DR J. M. ROMEIN.
