is de naam van het Spaanse mysteriespel. Evenals in andere landen van West-Europa is in Spanje het religieuze toneel uit de R.K. liturgie ontstaan.
Vermoedelijk kenden de Spaanse middeleeuwen een verzameling Paasspelen en Kerstspelen, waarvan echter slechts één fragment van de laatste cyclus, een Driekoningenspel, bewaard gebleven is. Het handschrift, waarin het tot ons is gekomen, is vermoedelijk van het begin van de 13de eeuw. Waarschijnlijk is het een halve eeuw vroeger geschreven. Dit fragment, gewoonlijk Auto de los Reyes Magos genaamd, onderscheidt zich door een zeer realistische behandeling van het bijbelverhaal. Ook speurt men er reeds een poging tot karakterbeschrijving. Uit de 16de eeuw dateren de drama’s van godsdienstige aard in één bedrijf, autos genaamd, welke gedeeltelijk reeds in deel LVIII van de Bibl. de Aut.
Esp. (Madrid 1865) en voltallig door Léo Rouanet in 4 dln van de Bibliotheca Hispanica (1901) gepubliceerd werden. Op een enkele na zijn zij anoniem. Sommige behandelen bijbelse onderwerpen, zowel uit het Oude als uit het Nieuwe Testament, andere legenden en levens van heiligen. Zij ademen nog geheel een middeleeuwse geest: de bijbelse en legendarische personen zijn op traditionele wijze behandeld; evenwel treden er komische personages in op, Spaanse volkstypen, die als de voorgangers beschouwd kunnen worden van den gracioso uit de comedia van de gouden eeuw. Uit deze autos is de latere comedia a lo divino opgekomen. De autos sacramentales uit de 17de eeuw vertonen meer overeenkomst met die stukken uit de collectie van Rouanet, welke daar farsas genoemd worden, dan met die welke er als autos betiteld worden en zijn meer verwant aan de allegorische en gecompliceerde moralités dan aan de eenvoudiger mystères uit de Franse letterkunde.
Een auto sacramental is een allegorische dramatische voorstelling, die betrekking heeft op het H. Sacrament des Altaars. Werden de autos sacramentales oorspronkelijk in de kerk opgevoerd, op de Sacramentsdag, de voorstelling had in de 17de eeuw plaats op een plein, op het midden van de dag, bovenop speciaal daarvoor dienende karren. De autos sacramentales genoten onder alle lagen van het Spaanse volk een grote populariteit. Vooral Calderón heeft in het genre geëxcelleerd. Toen in de 18de eeuw de Franse ideeën omtrent kunst in Spanje hoe langer hoe meer ingang vonden, begonnen deze vertoningen aanstoot te geven. Zij werden in 1765 bij K.B. verboden.Lit.: Mariscal de Gante, Los autos sacramentales (1911).
