Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

Austen CHAMBERLAIN

betekenis & definitie

Sir (Joseph), Brits staatsman (Birmingham 16 Oct. 1863 -Londen 16 Mrt 1937), oudste zoon van Joseph, in 1892 tot lid van het Parlement gekozen, van 1895-1902 Civil Lord of the Admiralty en Postmaster-General, in 1903 Chancellor of the Exchequer, was een der beste departements-ministers van de oude Victoriaanse stijl. In 1911 leed hij de nederlaag tegen Bonar Law bij de verkiezing van leider der conservatieve partij.

Hij werd minister in het eerste coalitiekabinet onder Asquith in 1915 en bedankte als zodanig, omdat hij zich verzette tegen een onderzoek van het gedeelte van Wereldoorlog I, dat in Mesopotamië gevoerd werd en dat vnl. zijn werk was. In 1918 werd hij opnieuw minister in Lloyd George’s oorlogskabinet en na de wapenstilstand opnieuw Chancellor of the Exchequer. In 1921 werd Sir Austen Leader of the House, maar weerstond naar veler gevoelen Lloyd George met niet genoeg kracht (vnl. in zake diens Ierse politiek), wat hem in het volgende jaar op het verlies van uitzicht op het premierschap te staan kwam, waartoe wederom Bonar Law werd uitverkoren. In 1924 tot minister van Buitenlandse Zaken benoemd, gaf hij zich veel moeite voor het tot stand komen der Locarno-verdragen en van Duitslands intrede in de Volkenbond.

Hij werd in 1925 in triomf in Londen ingehaald en verwierf de Orde van de Kousenband en met Briand en Stresemann de Nobelprijs. In 1927 brak hij met tegenzin de betrekkingen met Rusland af, dat Engelands goede trouw schromelijk bedrogen had en droeg veel bij tot de aanneming van het Kellogg-pact. Bij het wederoptreden van het kabinet-MacDonald trad hij uit de practische politiek, maar in 1931 werd hij na de reconstructie van dit kabinet First Lord of the Admiralty, in welke hoedanigheid hij genoopt was een loonsverlaging goed te keuren, die een muiterij op de vloot ten gevolge had.In de laatste jaren van zijn leven oefende Sir Austen als „elder statesman” nog een grote persoonlijke invloed in conservatieve regeringskringen uit.

Bibl.: Peace in our time (1928); Down the years (1935); Politics from inside (1936); Seen in passing (1937).

Lit.: Sir Charles Petrie, Life and Letters of the Rt. Hon. Sir Austen G., 2 vol. (London 1939-1940) ; Idem, The Chamberlain tradition (1938).

< >