is de eerste onder de leken te midden van de prelaten, die geschaard zijn om de pauselijke troon. Volgens het pauselijk ceremoniale is er zo maar één.
Hebben verschillende edellieden deze hoogste waardigheid bekomen, dan moeten ze elkander in hun erefunctie aflossen. Terwijl dan de andere leden van de Romeinse adel op een zekere afstand moeten blijven, neemt de assistent-vorst plaats dichtbij de pauselijke zetel, rechts van den eersten assistent-diaken. Hij volgt in waardigheid onmiddellijk op den vice-camerlengo en gaat vóór de prelaten ,,di fiocchetti”. Alle eerbetuigingen, die een leek bij pauselijke plechtigheden kan ontvangen, worden hem bewezen. Hij wordt bewierookt en ontvangt de vredekus. Wanneer medailles worden uitgedeeld komt hij onmiddellijk achter de kardinalen en vóór de gezanten bij de H.
Stoel. Hij mag in de Pausmis het water gieten over de handen van den H. Vader. Op het feest van Lichtmis worden twee grote kaarsen gereedgemaakt: een voor den paus en een voor hem. Wanneer hij in zijn ambt optreedt, draagt hij het traditionele costuum der Romeinse vorsten en is vergezeld van een kleine hofhouding. Met het instellen van deze waardigheid hebben de pausen de Romeinse adel willen belonen voor zijn trouw aan de Stoel van Petrus.
Sinds de 16de eeuw is de titel erfelijk in de twee beroemde vorstenhuizen Colonna en Orsini. Ook andere prinsen kunnen er mede vereerd worden, doch slechts persoonlijk. In 1931 waren assistent-vorst prins Dominicus Orsini en prins Marcus-Antonius Colonna.Lit.: Rome, Le Chef suprème, L’organisation et l’administration centrale de l’Eglise, uitg. d. D. Baumgarten-de Waal (Paris 1900).
