Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

APHRODISIACA

betekenis & definitie

zijn middelen ter kunstmatige verhoging van de geslachtsdrift en het geslachtelijk vermogen (Aphrodite: godin van de liefde; aphrodisie: ziekelijk verhoogde geslachtsdrift). Alle volkeren — beschaafde en primitieve — hebben en hadden hun aphrodisiaca, die echter over het algemeen meer magisch-symbolische, dan werkelijk pharmacologische betekenis hebben („liefdesdranken”).

Men onderscheidt in- en uitwendige middelen; de inwendige omvatten voedings- en genotmiddelen. Een goede voeding werkt stimulerend op de geslachtsdrift. Het volksgeloof schrijft echter aan bepaalde spijzen (o.a. eieren, vlees, oesters, caviaar, asperges, scherpe kaassoorten, allerlei sausen en paté’s, etc.), waarschijnlijk ten onrechte een bijzonder erotiserende werking toe. Van de genotmiddelen genieten specerijen als Spaanse peper, muscaat, paprika, gember, etc. eveneens een onverdiende roep als sexuele stimulantia. De quasi-opwindende werking van alkohol daarentegen, die meer op een wegvallen van geestelijke remmingen berust dan op een echte prikkeling, wordt reeds in de Oudheid door Plinius vermeld. Shakespeare wist beter, als hij den portier in Macbeth laat zeggen: „Lechery, sir, it provokes and unprovokes; it provokes the desire, but it takes away the performance.” (II. 3).Wat de medicamenten betreft, moet worden gewaarschuwd tegen het gebruik van zgn. „Spaanse vlieg”, Canthariden (Lytta vesicatoria L.). De werking van extracten uit deze keversoort en het poeder Cantharidine die sinds de 13de eeuw een belangrijk bestanddeel van allerlei geheime liefdesdranken uitmaken, berust op prikkeling van de gevoelzenuwen in de geslachtsorganen, die het gevolg is van een niet ongevaarlijke ontsteking der slijmvliezen. Even noodlottig, daar deze middelen tot verslaafdheid leiden, is het gebruik van opium, morphine, cocaïne, haschisch en de moderne benzedrinederivaten als aktedron, pervetine etc. Medisch verantwoord is uitsluitend het gebruik van bepaalde hormonen, vitamines en van yohimbine (al of niet gecombineerd met andere toniserende middelen), doch al deze middelen dienen door een arts te worden voorgeschreven en gecontroleerd.

c. VAN EMDE BOAS

Lit.: art. Aphrodisiaca in het Handwörterbuch der Sexualwissenschaft.

< >