Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-12-2022

CANTHARIDINE

betekenis & definitie

(C10H12C4) is het werkzaam bestanddeel van Spaanse vliegen (Cantharides) en sommige andere schildvleugelige insecten, o.a. van de in Indonesië als geneesmiddel gebruikte Mylabris-Kevers, aldaar bekend onder de naam andol-andol, afkomstig vnl. van Mylabris Cichorii en Mylabris pustulata. Het is het lacton (inwendig anhydride) van cantharidinezuur.

Het cantharidine smelt bij 218 gr. C. en sublimeert gemakkelijk; het lost moeilijk in water op (1 op 30000), gemakkelijker in alkohol (1 op 100) en zeer gemakkelijk in aether, chloroform en benzol. Met alkaliën geeft het oplosbare zouten. In wat olie opgelost en op de huid gewreven trekt het blaren.

Op deze eigenschap berust de toepassing van de zgn. Spaanse vlieg pleister (Emplastrum Cantharidum), die men, vooral vroeger, nog al eens toepaste als afleidend middel bij neuralgieën, ischias, e.d. De tinctuur van Spaanse vliegen wordt wel in haarwaters gebruikt.Cantharidine, zowel als de Spaanse vliegen en de daaruit verkregen praeparaten kunnen ernstige nierbeschadiging teweegbrengen, ook na uitwendig gebruik. Van oudsher had Spaanse vlieg de naam een sterk aphrodisiacum te zijn.

< >