(Lambert) (Jacques), Belgisch geleerde (Gent 22 Febr. 1796 - Brussel 17 Febr. 1874), promoveerde in 1819 aan de pas opgerichte Universiteit te Gent, als eerste doctor in de wetenschappen, op proefschrift De quibusdam locis geometricis nec non de curva focali. In 1823 stelde hij aan de Nederlandse minister Falck voor een observatorium te Brussel op te richten ; het verzoek werd ingewilligd en in 1826 werd Quetelet met de organisatie van het observatorium van Brussel belast: pas in 1832 kon het in werking treden. Met Garnier stichtte hij de Correspondance mathématique ( 11 dln, 1825-1839).
In 1834 werd hij vaste secretaris der Académie des Sciences, welke betrekking hij tot aan zijn dood bekleedde. Buitengewoon actief — hij schreef ook een opera en gedichten en was ook als tekenaar begaafd — nam hij een levendig aandeel in het Belgisch cultuurleven van zijn tijd.Op het gebied van de statistiek verrichtte Quetelet baanbrekend werk. Doordat hij leider was van het ambtelijke statistische bureau in België kon hij over veel cijfermateriaal beschikken. Aangezien hij ontdekte dat allerlei verschijnselen met grote constantheid optreden, trachtte hij „natuurwetten” te vinden die het maatschappelijk leven zouden bepalen.
Uit de bevolkingsstatistieken leerde Quetelet dat de frequentiecurven voor talloze geestelijke en lichamelijke eigenschappen van de mens veelal zeer symmetrisch verlopen. Quetelet ijverde zeer voor een doelmatige toepassing van de wiskunde — en vnl. dat deel dezer wetenschap dat zich met de waarschijnlijkheidsrekening bezighoudt — in de statistiek, en was voorts een stuwende kracht bij het tot stand brengen van internationale contacten op het gebied der statistiek.
Bibl. (o.a.): Astronomie populaire (1827, Ned. vert., 2 dln, 1827-29, herdr. 1862); Instructions populaires sur le calcul des probabilités (1828); Physique populaire (1832); Eléments de physique (1833); Positions de physique (1834); Géographie de l’Abbé Gaultier (1834 en 1836) ; Sur l’homme et le développement de ses facultés ou essai de physique sociale, 2 dln (Paris 1835, Bruxelles ’36; 2de dr.: Physique sociale, Bruxelles 1869, Duitse vert. Jena 1914, 1921); Lettres sur la théorie des probabilités (1845) ; Du système social (1848); Le climat de la Belgique (1849); Histoire des Sciences mathématiques et physiques chez les Belges (1864); Météorologie de la Belgique (1867); Anthropométrie (1871). Red. v. Annuaire de l’Observatoire (1834), Annales de l’Observatoire, 23 dln (1834-74), Annuaire de l’Académie (1835), Bull, de la Comm. centrale de statistique (1842).
Lit.: Ed. Mailly, in: Annuaire Ac. des Sciences, 1875; F. H. Hankins, A. Q., Statistician (New York 1908); J. Lottin, Q., statisticien et sociologue (Louvain 1912); M.
Halbwachs, La théorie de l’homme moyen: essai sur Q. (Paris 1913); Collard, Correspondance, vie et œuvre (Bruxelles 1928, 1929); E. Dupréel, A. Q., Pages choisies et commentées (Bruxelles 1942) ; A. J. J. Vandevelde, in: Jaarb. 1946 Kon.
VI. Acad, voor Wetensch.; Idem, Briefwiss. m. J. Plateau, in Versl. en Med. Kon. VI.
Acad. v. Wetensch. (1945).
