is de naam van het Oudperzische vorstenhuis, dat met Cyrus (558-530 v. Chr.) de opperheerschappij in Perzië verkreeg.
Zij ontleenden hun naam aan den Eponymus Achaemenes (Hachamanisj in de Darius-inschriften). Diens afstammelingen Teispes (Tsjispis), Cyrus (Koeroesj) en Cambyses (Kamboedjya) heersten over Anzan (waarsch. het gebied van Persis) en Susiana in Z.W.-Perzië, waarna Cambyses’ zoon Cyrus de Grote de heerschappij van het Medische vorstenhuis, dat in Ekbatana zetelde, vernietigde. Onder Cyrus begon de ontwikkeling van Perzië tot een wereldheerschappij (verovering van Babylon in 539); na hem regeerde zijn zoon Cambyses (530-522), die Egypte veroverde. Cambyses werd na de opstand van den zich voor Cambyses’ zoon Smerdis (Bardja) uitgevenden Magiër Gaumata, gevolgd door Darius I (Darayavahusj), behorende tot een andere tak der Achaemenieden, die door Darius’ vader Hystaspes en verder door Arsames en Ariaramnes op den reeds genoemden Teispes terugging. Onder Darius, die de residentie van het voorvaderlijke Pasargadae naar Persepolis (Istachr) verlegde en later ook de koningsburcht in Susa bouwde, valt de grootste bloei van het Achaemeniedenrijk. Op Darius volgden Xerxes I, Artaxerxesl, XerxesII, DariusII, ArtaxerxesII en eindelijk Darius III Codomannus, die in 331 door Alexander den Grote werd verslagen; hiermede eindigde deze dynastie. De geschiedenis der Achaemenieden is bekend door Herodotus en andere Griekse schrijvers, een bijzondere bron zijn de rotsinscripties in spijkerschrift van Darius en Xerxes. Het is een nog steeds omstreden vraag of de eerste Achaemenieden Zoroastriërs zijn geweest.PROF. MR J. H. KRAMERS
Lit.: R. W. Rogers, A History of Ancient Persia (New YorkLondon 1929).
