Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-06-2022

Acanthocephala

betekenis & definitie

zijn ingewandswormen, die een op zichzelf staande klasse vormen van de Aschelminthes. Het zijn dieren van 1.5 cm tot 50 cm lengte, met een rolrond lichaam, dat aan het voorste uiteinde een slurf draagt, die bezet is met overlangse en dwarse rijen van achterwaarts gerichte haken.

De slurf kan door spieren worden ingetrokken en uitgestulpt. De volwassen dieren leven in het darmkanaal van gewervelde dieren, stevig vastgehecht aan het slijmvlies van de darmwand, waarin de slurf is ingeboord. De Acanthocephalen bezitten geen darm, zij nemen slechts vloeibaar voedsel (darminhoud van den gastheer) door de huid heen in het lichaam op. De dieren zijn van gescheiden geslacht, de mannetjes zijn kleiner dan de wijfjes. De bevruchte eieren komen met de faeces van den gastheer naar buiten; de larve komt pas uit het van een dikke schaal voorziene ei te voorschijn, nadat dit terechtgekomen is in het darmkanaal van een tussengastheer, gewoonlijk een schaaldier of een insect. In de lichaamsholte van dezen tussengastheer groeit de larve uit tot een jonge worm, die echter pas geslachtsrijp kan worden, als de tussengastheer met de jonge parasiet wordt opgegeten door den definitieven gastheer.Bij de in de darm van verschillende vogels (eend, zwaan enz.) levende Polymorphus Minulus vindt men 2 tussengastheren; de 1ste is een schaaldier (Gamonarus pulex, behorende tot de vlookreeften), de 2de is een vis.

De grootste soort van deze diergroep is Macracanthorhynchus hirudinaceus (= Echinorhynchus gigas), waarvan het mannetje 10-15 cm en het wijfje 3050 cm lang wordt. Deze soort leeft in de darm van het varken, terwijl de meikever of diens larve of ook wel een andere kever als tussengastheer fungeert. Een andere vertegenwoordiger van de groep is Acanthocephalus ranae (= Echinorrhynchus haeruca], waarvan het mannetje 5-12 en het wijfje 20-60 cm lang wordt. De volwassen dieren van deze soort leven in de darm van kikvorsen, de larven in de waterpissebed Asellus aquaticus.

< >