Harden - (Maximiliaan, — de tooneelnaam, dien Max Witkowski reeds jong aannam), Duitsch journalist, geb. 1861 te Berlijn uit een gezeten Duitsche familie, ging een paar jaar op het Fransche gymnasium van zijn geboortestad, ontvluchtte het vaderlijke huis, zocht bij een tooneeltroepje een onderkomen, liet zich als 16-jar. Jood doopen, werkte achtereenvolgens op verschillende redactie-bureaux, tot hij in 1890 een plaats vond aan „die Gegenwart”. Twee jaar later trad hij op als redacteur van een nieuwe revue „die Zukunft”, welk weekblad nog steeds onder zijn leiding een eenige plaats in de Europeesche journalistiek inneemt. Hierin critiseerde hij met groote belezenheid even fel en onafhankelijk de litteraire kunst — vooral het tooneel, — als met veelzijdige kennis de binnen- en buitenlandsche politiek van Duitschland, zonder aanzien van persoon of richting en zonder vrees voor eenig gezag.
Vandaar dat hij in 1898,1900 en 1907 telkens eenige maanden gevangenisstraf kreeg — in 1900 wegens majesteitsschennis, in 1907 wegens zijn aanvallen op den beruchten Liebenberger Kring van Graaf Eulenberg, die sinds 1890 bij den jongen Keizer zich tegenover Bismarck stelde en wiens zedelijk gehalte hij bedenkelijk achtte. De gevallen Bismarck riep den jongen publicist naar Friedrichsruhe, om zich van diens buitengemeen polemisch talent te bedienen. Dat H. in de felbewogen October-dagen van 1918 voor duizenden Berlijners kon spreken, zonder eingesperrt te worden, over het offer, dat de Keizer zoo spoedig mogelijk diende te brengen, teekent duidelijk de kentering van den volksgeest in Duitschland. Zijn wekelijksche essays bundelde H. meerendeels in Apostata (1892); in Literatur und Theater (1896); in Köpfe (1911), tal van portretten van tijdgenooten (o. a. Waldersee, Richter), waarvan de verstooten Bismarck het middelpunt was, en in Krieg und Friede (1916—17), artikelen vooral over Duitschlands buitenlandsche politiek.
