Van de betekenis van glas in het leven van de mens kunnen we ons pas een idee vormen, als we ons voorstellen dat dit materiaal plotseling zou ophouden te bestaan. Op datzelfde ogenblik immers zouden de ramen in onze huizen kille tochtgaten worden; zouden autobestuurders plotseling onbeschermd achter het stuur zitten; zouden muren van glassteen van het ene ogenblik op het andere verdwijnen.
Brillen zouden nutteloos worden evenals microscopen, fototoestellen, projektie-apparaten en telescopen. Scheikundigen zouden door gebrek aan reageerbuizen en retorten hun proefnemingen moeten staken; koortsthermometers zouden ophouden te bestaan evenals het talrijke glaswerk, dat we gebruiken in onze keukens en op onze tafels. Er zou een einde komen aan het bestaan van broeikassen, etalages, elektrische lampen, radio- en tv-uitzendingen, medicijnflessen, siervazen, ruimteraketten en aquaria; grote industrieën zouden prompt verdwijnen; miljoenen mensen werkloos worden. Zonder glas zou de wereld op slag een ander aanzien krijgen!Het allereerste glas op aarde is gevormd in de natuur. Het ontstond bij de uitbarsting van vulkanen. De prehistorische mens gebruikte dit vulkanische of lavaglas om er pijlpunten van te maken. Het is niet bekend, wanneer de mens het geheim van het glasmaken ontdekte. Een 2000 jaar oude legende wil, dat de kunst bij toeval gevonden werd door een aantal Foenicische zeelui, die op een zandstrand bezig waren hun potje te koken. Ze hadden hun ketel boven het vuur ondersteund met enkele brokken soda, waarmeehun schip geladen was.
Toen ze het vuur later doofden ontdekten ze tot hun verrassing, dat een gedeelte van het zand onder het vuur veranderd was in glas. Of dit verhaal op waarheid berust is onzeker. Het leert ons echter wel, dat glas voornamelijk gemaakt wordt van zand, waaraan soda (of een andere stof) toegevoegd moet worden om het bij verhitting te doen smelten. Andere chemicaliën, aan het mengsel toegevoegd, bepalen de glassoort, die tenslotte verkregen wordt. Op het ogenblik circuleren er in de wereldglasindustrie meer dan 20.000 glasrecepten. Al dit glas wordt gemaakt in grote ovens, waarin het zandmengsel zó hoog wordt verhit, dat het in potten van klei in het vuur gebracht moet worden. Ijzeren of stalen smeltpotten zouden de hoge temperaturen niet overleven.
In enkele regels neergeschreven lijkt het vervaardigen van glas eenvoudiger dan het in werkelijkheid is. Een van de eerste vereisten voor het maken van goed glas is de zuiverheid van het zand. Kleine verontreinigingen in de grondstoffen kunnen elke glassoort bederven. Spoortjes ijzerroest in het zand bijvoorbeeld veroorzaken in het glas een ongewenste vreemdgroene tint. Een andere eis in de glasfabricage is het op de juiste wijze afkoelen van het eindprodukt. Om de spiegel van de bekende reuzetelescoop van Mount Palomar zó af te koelen, dat er geen optische fouten zouden ontstaan, had de glasmakerij, die met dit karwei belast was, een heel jaar uitgetrokken ! De ontdekking van het fabricagegeheim van glas mag dan niet juist bepaald kunnen worden, zeker is in elk geval, dat de mens al vele duizenden jaren in staat is glas te maken.
De Egyptenaren vervaardigden al glazen kralen en slaagden erin figuren van klei te bedekken met een dun laagje glazuur. De Romeinen ontdekten de kunst van het glasblazen; ze slaagden erin vloeibaar glas met behulp van een lange, ijzeren blaaspijp te vormen tot vazen, flessen en glazen. Gedurende de Middeleeuwen was Venetië het belangrijkste glascentrum van de wereld. Venetiaanse glasblazers bliezen sprookjesachtige vazen, glazen en bokalen. En wat meer was: ze hadden het geheim ontdekt om hun glaswerk de prachtigste kleuren te geven. Het merkwaardige was, dat men er pas veel later in slaagde om naast dit fraaie, glazen sierwerk ook glazen .... ramen te maken.
Het bleek namelijk erg moeilijk om de glazen ballon uit een glasblazerspijp om te vormen tot een vlakke plaat. Nog tijdens de Middeleeuwen echter kreeg de mens ook die kunst onder de knie; al waren glazen ramen aanvankelijk nog zó kostbaar, dat ze uitsluitend in kerken en paleizen werden toegepast; vooral in de vorm van glas-in-lood.
Eeuwenlang zijn alle glazen voorwerpen erg kostbaar geweest. Ze moesten immers stuk voor stuk met de hand gemaakt worden en het kostte veel tijd om iemand op te leiden tot een bekwaam glasblazer.
Dat alles veranderde toen ook het glasblazen gemechaniseerd werd. In 1827 vond de Amerikaan Enoch Robinson een manier uit om glas in een vorm te persen inplaats van het in de juiste vorm te blazen. Zijn landgenoot Michael Owens construeerde in 1899 een machine, die flessen vervaardigde en in de eerste jaren van de 20e eeuw verschenen er machines op het toneel, die glasplaten goten van zo zuivere kwaliteit, dat ze nauwelijks zichtbaar waren. Op het ogenblik wordt kostbaar sierglas en wetenschappelijk glaswerk nog steeds met de blaaspijp vervaardigd; gebruiksvoorwerpen van glas en vensterglas echter worden uitsluitend machinaal gemaakt.
Glas is bestand tegen water; het wordt door de meeste zuren niet aangetast; het is veilig voor insekten en knaagdieren en het kan zelfs vuurvast gemaakt worden. Het heeft slechts één nadeel: het is erg breekbaar. Scheikundigen hebben hun uiterste best gedaan om dit nadeel te overwinnen. Ze ontdekten het geheim van vuurvast glas door aan het vloeibare materiaal horon toe te voegen; ze maakten veiligheidsglas door twee lagen glas te scheiden met een vel plastic of door het glas onder zo hoge spanning te brengen, dat het bij de geringste schok in duizenden stukjes uiteenvalt. En er zijn zelfs zeer kostbare glassoorten, die praktisch onbreekbaar zijn; zodat het ideaal van de glasmakers bijna is bereikt.