Encyclopedie voor voeding

dr. ir. P. Schoorl (1938)

Gepubliceerd op 05-12-2022

Keukenzout

betekenis & definitie

Keukenzout is een andere naam voor steenzout of zeezout. Chemisch gesproken is het een verbinding van chloor en natrium. In tropische streken kan het keukenzout uit zeewater gewonnen worden door verdamping van het water door de zonnewarmte. Ook geschiedt dit wel in streken met weinig regenval aan de kust, zooals in Portugal, Spanje en Zuid-Frankrijk. Zeezout bevat naast natriumchloride nog chloriden en sulfaten van magnesium en calcium, verder broom en jodium. Het steenzout wordt in de zoutmijnen gewonnen, langs zuiver mijnbouwtechnischen weg of door uitloogen met water, waarna het water weer ingedampt moet worden. Het steenzout als zoodanig is meestal zwaar verontreinigd, waarom het in zoutziederijen gezuiverd wordt. Het keukenzout wordt behalve voor het smakelijk maken van spijzen en dranken gebruikt voor het conserveeren van groenten, visch en vleesch.

De samenstellende deelen van het keukenzout zijn voor het organisme absoluut noodzakelijk. Zie hiervoor onder maagzuur en natrium.

Om in de behoefte aan natrium en chloor te voorzien is een hoeveelheid keukenzout van 5 g per dag voor een volwassen persoon voldoende. In het algemeen wordt in de Westersche landen veel meer dan 5 g per dag per persoon opgenomen, hetgeen niet geheel onbedenkelijk is. Onder bepaalde omstandigheden kan een keukenzoutarm dieet gewenscht en zelfs noodzakelijk zijn. Het is dan niet altijd voldoende om in de in het huishouden toebereide spijzen het keukenzout weg te laten, daar producten als brood en boter reeds keukenzout bevatten. De meeste overige voedingsmiddelen zijn betrekkelijk arm aan natrium en chloor (speciaal de plantaardige voedingsmiddelen). In hoeverre het bij een absoluut vegetarisch dieet al dan niet gewenscht is keukenzout aan de spijzen toe voegen, hangt voor een gedeelte af van de wijze waarop ze zijn toebereid. Wordt in het algemeen in ruim water gekookt en het water naderhand weggeworpen, dan worden veel minerale bestanddeelen en dus ook natrium en chloor verwijderd. In die gevallen verdient het zeker aanbeveling keukenzout toe te voegen. In geval men gebruik maakt van het gaar koken in den stoom is het toevoegen van keukenzout minder noodzakelijk.

Afgezien van het bovenstaande kan de behoefte aan keukenzout veel grooter worden dan normaal, wanneer buitengewone arbeidsprestaties worden geleverd, waarbij sterk getranspireerd wordt, zooals bij mijnwerkers, stokers op de schepen, glasblazers of in het algemeen bij arbeid in de tropen. Het drinken van zout water verdient dan aanbeveling. Geschiedt dit niet dan kunnen zich allerlei klachten als spiervermoeidheid, spierverlammingen, hoofdpijn e. d. voordoen, welke enkel een gevolg zijn van een tekort aan natrium of chloor of beide.