Encyclopedie voor voeding

dr. ir. P. Schoorl (1938)

Gepubliceerd op 05-12-2022

Brood

betekenis & definitie

Brood is naast aardappelen wel het meest algemeene voedingsmiddel dat in West-Europa gebruikt wordt. Het wordt verkregen door bakken van een mengsel van rogge- of tarwemeel (of bloem) of tarwemeel alleen met water of/en melk (of ondermelk). Brood bereid uit ongebuild tarwemeel is zg. bruinbrood, weitebrood of kropbrood, terwijl gebuild meel (of bloem) wittebrood oplevert, dat al naarmate bij de bereiding melk of water gebruikt is, melkbrood of waterbrood geeft. Daarnaast is er ook nog allerlei soort luxebrood als krentenbrood, suikerbrood etc. Bij de bereiding van het brood wordt aan het deeg gist toegevoegd teneinde een luchtiger en beter verteerbaar product te verkrijgen. Het zetmeel van het meel wordt voor een klein deel door enzymen in suiker omgezet, dat door de gist in alkohol en koolzuur wordt gesplitst. De koolzuurontwikkeling veroorzaakt het los worden van het brood. De gevormde alkohol verdampt voor het grootste deel. Inplaats van gist kunnen ook chemicaliën gebruikt worden (zie bakpoeder).

Om een goed bakproduct te krijgen wordt behalve gist ook meestal gebruik gemaakt van chemicaliën, welke meer bekend staan onder den naam meelverbeteringsmiddelen. Hieronder zijn chemicaliën welke het gluten (graaneiwit) steviger maken, waardoor na het rijzen het deeg niet weer inzakt en er een zeer luchtig product ontstaat. Andere chemicaliën bleeken het van oorsprong eenigszins gele meel, teneinde een zeer wit eindproduct te krijgen.

Samenstelling: Wittebrood: 8% eiwit; 0,5% vet; 50% koolhydraten; 37% vocht; verbrandingswaarde 2450 calorieën per kg. Bruinbrood: 8% eiwit; 1,0% vet; 45% koolhydraten; 40% vocht; verbrandingswaarde 2250 calorieën per kg. Roggebrood: 6% eiwit; 0,4% vet; 49% koolhydraten; 42,5% vocht; verbrandingswaarde 2300 calorieën per kg.

Behalve deze gewone soorten brood bestaan er ook nog allerlei speciale broodsoorten als volkorenbrood, sojabrood, eiwitbrood etc. Zie hiervoor onder de resp. namen.

Brood wordt bij gewone temperatuur vrij spoedig oudbakken, hetgeen echter geenszins de voedingswaarde vermindert. Eerder neemt de voedingswaarde toe omdat oudbakken brood beter verteerbaar is dan versch brood. Het oudbakken worden van brood wordt vaak toegeschreven aan uitdrogen. Dit is niet in de eerste plaats de oorzaak. Het watergehalte van versch en oudbakken brood verschilt maar zeer weinig. De oorzaak van de verandering bij het oudbakken worden moet gezocht worden in colloïd-chemische veranderingen die verder niet bekend zijn. Wel weet men dat het oudbakken worden voorkomen kan worden, door het brood boven een temperatuur van 70° C te bewaren bij een geschikten vochtigheidsgraad, of bij een zeer lage temperatuur.