Noordamerikaans staatsman (Salem, Illinois, 19 Mrt 1860 Dayton, Tennessee, 26 Juli 1925), was een typisch vertegenwoordiger van zijn volk: ijverig en doortastend in zijn optreden, trots op de door hem bereikte resultaten, hoewel die meer in woorden bestonden dan werkelijk effect hadden. Bekrompen godsdienstig, was hem het Calvinisme, voor zover het letterlijk aan de Bijbel vasthoudt, een werkelijk levende overtuiging.
Getrouw pacifist, heeft hij toch niet meer bereikt dan vele tractaten op papier. Hij studeerde rechten en werd advocaat; al vroeg interesseerde hem de politiek en in 1890 zat hij in het Huis van Afgevaardigden. Hij behoorde tot de democraten en werd driemaal candidaat voor het presidentschap, steeds zonder succes. Zijn leus was eerst: vrije zilveraanmunting, later ook: anti-trustwetgeving (1896, 1900 en 1908).
In de Spaans-Amerikaanse Oorlog (1898) vocht hij als vrijwilliger aan het hoofd van een regiment infanterie. In 1912 was hij niet zelf candidaat, maar een der ijverigste promotors van Wilson, die hem dan ook in zijn ministerie opnam. Hoewel men niet overtuigd was van zijn diplomatieke talenten, koos hij het voornaamste ministerie en werd secretaris van staat (buitenlandse zaken, 1913). Zijn voornaamste verdienste was het sluiten van een soort verzoeningsverdragen.
Zulk een verdrag sloot hij ook met Duitsland en, toen nu toch Amerika dreigde mee te doen, hield Bryan vast aan dit tractaat en aan zijn pacifisme en verliet in 1915 reeds de regering. In de jaren na de oorlog maakte hij zich bij alle meermodernen belachelijk door zijn ijveren tegen alle Darwinistische evolutiedenkbeelden: voor Florida en Tennessee ontwierp hij wetten, waarin het verboden werd deze afwijking van het bijbels scheppingsverhaal op de scholen te onderwijzen en in een proces trad hij op als advocaat tegen J. T. Scopes, een leraar, die de theorie der afstamming van de mens van de aap had verdedigd.
Hij won, maar stierf kort daarna.Bibl.: The first battle (1897); Under other flags (1904); The old world and its ways (1907); Heart to heart appeals (1917); Memoirs (1925).
Lit.: J. C. Long, Br., The great commoner (1928); M. R.
Werner, Br. (1929); Paxton Hibbon, Br. (1929); M. E. Curti, Br van and world peace (Northampton, Mass. 1931).
