(Ralegh), (sinds 1584) Sir, Engels zeevaarder (Hayes, Devon, 1552 - Londen 29 Oct. 1618), studeerde te Oxford in de rechten en nam dienst in het leger; hij streed o.a. in 1568 met de Hugenoten, in 1578 tegen Spanje; in 1583 was hij met Anjou in de Nederlanden. Door zijn krachtig optreden tegen de Ieren (1580) en door zijn charme kwam hij in de bijzondere gunst van Elizabeth.
Hij was daardoor superintendent van de tinmijnen in Cornwall, waar hij een fortuin verdiende. Daarna leidde hij verschillende ontdekkingstochten en stichtte een nederzetting in Noord-Amerika („Virginia”, 1585), die spoedig ten onder ging. Hij werd lid van het Lagerhuis en diende ook op de vloot, maar verloor door Essex de koninklijke gunst en werd om zijn gedrag zelfs in de Tower opgesloten (1592). Maar in 1596 nam hij onder Essex deel aan de expeditie naar Cádiz en in 1597 zeilde hij als schout-bij-nacht naar Zuid-Amerika. De Corantijnrivier werd in 1599 tot de eerste waterval door hem bevaren. In 1600 was hij gouverneur van Jersey, maar Jacobus I was fel tegen hem als vijand van Spanje en wegens deelneming aan een complot werd Raleigh (ten onrechte?) ter dood veroordeeld (1603), doch begenadigd.
Jarenlang bleef hij gevangen en dit met de vijandschap van de koning en verhalen over zijn strijd met de Spanjaarden, maakten hem zeer populair, ondanks zijn ongeloof en arrogantie. In 1616 wist hij Jacobus te winnen voor een expeditie naar Zuid-Amerika, maar in strijd met zijn voorspiegeling kwam hij bij de Orinoco toch in gevecht met de Spanjaarden waarbij zijn zoon sneuvelde en geen succes behaald werd. Jacobus gelastte nu de uitvoering van zijn doodvonnis. Raleigh schreef in zijn gevangenschap een History of the World en vele gedichten (Complete Works, 8 dln, 1857; Poems, 1875).DR. H. A. ENNO VAN GELDER
Lit.: Martin Hume, Sir W. R. (London 1897); H. de Selincourt, Great R. (1908); T. N. Brushfield, Raleghana (Ashburton 1896); M. Waldman, Sir W. R. (1928); N.
Kempner, R.’s Staatstheor. Schriften (1928); Ch. Firth, Essays (1938), blz. 34-61; D. B. Quinn, Raleigh and the British Empire (1947); H. R.
Williamson, Sir W. R. (1951); E. A. Strathmann, Sir W. R. (1951).
