of Pteridophyten (Varenachtigen) is de naam van de hoogste afdeling der Kryptogamen of Sporeplanten. In het leven van deze planten wisselen evenals bij de mossen duidelijk 2 generaties met elkander af. Uit de sporen ontstaat een steeds kleine geslachtelijke generatie of gametophyt met het enkelvoudige of haploïde aantal chromosomen in de celkernen, de voorkiem (prothallium), meest een groen hartvormig plat op de grond liggend en met wortelharen (rhizoïden) vastgehecht blaadje of een kleurloos in de grond zittend knolletje, dat geslachtsorganen vormt, mannelijke, of antheridiën met spermatozoïden en vrouwelijke, of archegoniën met een eicel. Uit deze ontstaat na de bevruchting de ongeslachtelijke generatie met het dubbele of diploïde aantal chromosomen in de celkernen, de sporophyt, die als de hogere planten ware wortels, stengels en bladen met vaatbundels heeft en eindigt met het voortbrengen, in sporangiën en onder reductie van het aantal chromosomen uit zgn. sporemoedercellen, van weer haploïde sporen, hetzij op alle bladen of op speciale sporophyllen, in welk geval men reeds van het optreden van bloemen kan spreken.
De eicel begint met een deling in octanten, waarvan er 2 tot stengel uitgroeien, 2 tot het 1ste blad, 2 tot de 1ste wortel en 2 tot de zgn. voel, die voorlopig met het oog op de voeding van het embryo in het archegonium blijft steken. De binnenste wandlaag der sporangiën heet tapetum en vervloeit later. De celwand der sporen bestaat als bij de stuifmeelkorrels der hogere planten uit 2 lagen, een exine uit kurkstof en een intine uit cellulose. Veelal zijn de sporen niet alle gelijk (isospoor), maar bestaat heterosporie, die physiologisch kan zijn, zoals bij de Equisetaceeèn, maar ook zo, dat er microsporangiën zijn met kleinere microsporen, die mannelijke, en macrosporangiën met grotere macrosporen, die vrouwelijke prothalliën geven. De indeling der Pteridophyten geschiedt het eenvoudigst in Varens (Filicinae), Paardestaartachtigen (Equisetinae) en Wolfsklauwen (Lycopodinae).
