Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 06-08-2022

Tabula rasa

betekenis & definitie

(Lat.: onbeschreven schrijftafeltje) is een term, waarmee men in het algemeen die opvatting over de menselijke geest aanduidt, volgens welke deze zuiver passief zou staan t.a.v. de indrukken van de buitenwereld, zonder iets aan de ervaring toe te voegen. Hetzelfde wordt ook uitgedrukt in de bekende stelling: niets is in het intellect, dat niet eerst in de zintuiglijkheid aanwezig was.

De term tabula rasa stamt van Aegidius Romanus (gest. 1316), die daarmede de opvatting van Aristoteles aangeeft, dat de menselijke geest naar de mogelijkheid de denkbare dingen is, maar naar de werkelijkheid geen enkel, voordat hij het denkt, en dit vergelijkt met een schrijftafeltje waarop nog niets geschreven staat. Deze opvatting van Aristoteles valt geenszins samen met datgene wat gewoonlijk als inhoud van de tabula rasa-theorie wordt aangegeven (zie boven), daar het verstand hier ook een zekere actualiteit bezit. Vandaar dat de stelling: niets is in het intellect dat niet eerst in de zintuiglijkheid aanwezig was, sinds lang gecorrigeerd is door er aan toe te voegen: buiten het intellect zelf.

< >