Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 17-10-2024

SINT JANSVUUR

betekenis & definitie

behoort met de St Pieters- en andere vuren tot de zgn. zomervuren en gaat, als alle andere feestvuren, tot de Vóórchristelijke tijd terug. Men vindt deze en andere vuren in vrijwel alle landen van Europa.

Het St Jansvuur, zo genoemd omdat het in de avond van 24 Juni wordt ontstoken, was nog in de vorige eeuw o.a. op Walcheren en vooral in Oost-Vlaanderen bekend, waar het door het St Pietersvuur verdrongen is. Het komt thans alleen nog in Klinge en Herzele voor en verder op de Maandag na St Jan bij het spiegelgevecht tussen de gilden van Huissen.Buiten Nederland, o.a. in Beieren, Oostenrijk en het SudetenIand, is het nog vrij gebruikelijk. Als alle vuren heeft ook dit een geneeskrachtig louteringskarakter; daarom springen verloofde paren door de vlammen en wordt het vee er overheen gedreven. De oudste mededelingen over het St Jansvuur, uit Frankrijk, Duitsland en Engeland, dateren uit de 12de eeuw. Sinds de 16de eeuw is het zowel van R.K. als van Protestantse zijde bestreden om zijn heidens karakter.

Lit.: Paul Sartori, Johannisfeuer (in: Bachtold-Stäubli, Handw.b. d. dtschen Abergl. IV (Berlin - Leipzig 1931-1932), kol. 733-740; P. de Keyser, De St. Jans- en de St. Pietersvuren in O.-Vlaanderen (Volkskunde, 43, 1940-1941, blz. 145-170).

< >