(1ste) graaf van Orford, Engels staatsman (Houghton, Norfolk, 26 Aug. 1676-Londen 29 Mrt 1745), werd in 1701 door de „familyborough” Castle Rising lid van het Lagerhuis. In 1705 werd hij raad van de prinsgemaal, toen lord-admiraal; in 1708, na een hevige strijd tegen Harley en St.
John, secretaris van oorlog en lid van het kabinet. Bij de val van Marlborough werd hij beschuldigd van vervreemding van landsgelden, in de Tower gebracht en uit het Lagerhuis verwijderd (1712). In 1713 werd hij herkozen, waarop hij de verdeelde Whigs rondom zich wist te herenigen.De dood van koningin Anna en de troonsbestijging van George I betekenden het herstel der Whig-heerschappij. Townshend, de zwager van Walpole, werd leider van het ministerie en Walpole kreeg het goed betaalde ambt van Paymaster of the Forces met kort daarna (1715) dat van Lord Treasurer en dus zitting in het kabinet. Met succes verzette hij zich tegen het voorstel om het aantal leden van het Hogerhuis te beperken en kreeg daardoor vele Whigs tegen zich. Na enige tijd wist hij echter zijn ambt terug te krijgen en bij het schandaal van de Zuidzeecompagnie (waaraan hij zelf enorm verdiende) speelde hij de rol van bemiddelaar, die zijn mede-ministers van bevoordeling der compagnie beschuldigde. Hij verzachtte echter de gevolgen van de débâcle en werd daardoor zeer populair. In 1721 werd hij kanselier van de schatkist en in 1722 First Lord Treasurer. Daarna was hij de leider der regering, de eerste echte „Eerste minister”, die Engeland geheel beheerste, wat hij bleef tot 1742, vooral nadat Townshend in 1730 zich terugtrok.
Mede dank zij de persoonlijke steun van koningin Carolina beheerste hij koning en ministerie. Als kanselier van de schatkist slaagde hij er in, binnen 18 jaar de schuld met 7 mill. en de rente tot het halve bedrag te verminderen. Verwikkelingen met het buitenland trachtte hij langs diplomatieke weg te regelen, opdat de voor de opbloeiende Engelse handel zo nodige vrede niet verstoord zou worden. Hij ondersteunde nijverheid en handel en bevorderde de bloei der Amerikaanse koloniën.
Zijn krachtig optreden tegen de ontduiking der invoerrechten en de steeds duidelijker omkoping, die onder de leden van het Lagerhuis heerste, wekten langzamerhand oppositie; vooral na de dood van koningin Carolina (1737) was zijn positie minder sterk, daar ook de kroonprins, die zich door Walpole’s zuinigheid gedupeerd achtte, zich tegen hem keerde. De Tories, die zich persoonlijk benadeeld zagen door Walpole’s optreden tegen het geknoei bij de invoerrechten en die op oorlog tegen Spanje aandrongen, werden sterker en dreven door, dat deze oorlog verklaard werd (1739). Toen deze niet dadelijk succes opleverde, werden zijn vijanden machtiger.
In 1742 benoemde George II hem tot graaf van Orford en dadelijk daarna nam Walpole ontslag. Door de vele lucratieve ambten, die hij en zijn familie verwierven, verzamelde Walpole een enorm fortuin en een prachtige schilderijenverzameling (Leningrad, Hermitage). Door dergelijke baantjes wist hij ook vele Parlementsleden aan zich te binden; de beschuldiging van corruptie kon echter na zijn ontslag niet bewezen worden.
Lit.: Will. Cox, Memoirs of the Life and Administration of Sir R. W. (3 dln, 1798); Morley, Sir R. Walpole (1890); Edw. Jenks, Walpole, a Study in Politics (1894); H. Walpole, Memoirs of the last ten Years of the Reign of George II (uitgegeven in 1846); Idem, Reminiscences (2 dln, 1819); Idem, Letters (uitgegeven door Cunningham); G.
R. Stirling Taylor, Robert Walpole and his Age (1931); C. Riekwel, Van landedelman tot eerste minister (Tijdschr. v. Gesch. LXIII); W. Michael, Das Zeitalter Walpoles, 3 dln (Englische Geschichte im 18.
Jahrh., II, III, IV) (Berlin 1920-1937); C. R. Realy, The early Opposition to Sir R. W. 1720-1727 (Philadelphia 1931); G. A. Ghinnery, A Handlist of the Cholmondeley (Houghton) M.S.S.: Sir R. W.’s Archive (Cambridge 1952).
