noemt men de machines die de mijnliften drijven. Het vervoer door de hoofdschacht van een mijn geschiedt met een electrische lift, waarvan de constructie aan de hoge eisen van veiligheid, capaciteit en snelheid van het moderne mijnbedrijf is aangepast.
Ophaalwerktuigen zijn krachtige electromotoren, nauwkeurig regelbaar en automatisch beveiligd. Zij moeten niet alleen het ondergronds gewonnen product door de schacht opvoeren, maar ook de arbeiders, hulpwerktuigen en materialen in op- en neergaande richting vervoeren.Een modern ophaalwerktuig voert bijv. uit een diepte van 500 m 500 ton steenkolen per uur op, met een maximum snelheid van 22 m per sec., waarbij de versnelling 1,6 m/sec en de vertraging 0,85 m/sec2 bedraagt. Er kan dan één trek per minuut worden gemaakt waarbij 8 ton kolen moet worden opgevoerd om de capaciteit te bereiken. De kolen worden op de verdieping in mijnwagens naar de schacht gereden, waar bijv. 8 gevulde wagens in de liftkooi worden geplaatst en opgevoerd, M" een zgn. skip met 8 ton kolen wordt gevuld. De kooi, of skip, hangt aan een kabel, ca 50 mm dik, die boven de schacht, in de zgn. schachtbok, over een wrijvingsschijf loopt en aan het afhangende einde een tweede kooi, of skip, draagt. De kabel is zo lang, dat de ene kooi boven is als de andere juist beneden is, de kooigewichten balanceren elkaar uit en een onderkabel, bevestigd aan de kooivloeren, maakt evenwicht met het eigen gewicht van de bovenkabel, zodat het ophaalwerktuig alleen wordt belast door het overwicht van de in de kooien aanwezige lasten. Op de as van de wrijvingsschijf is links en rechts van de schijf een electromotor geplaatst.
De beide motoren geven te zamen de benodigde omtrekskracht aan de wrijvingsschijf. De motoren worden uit de hand bestuurd met een stuurhandle. Een diepteaanwijzer, die de stand van de kooi in de schacht aangeeft, is gekoppeld aan de besturingsinrichting en stopt de motoren automatisch in de eindstanden als de machinist niet tijdig stopt.
PROF. DR P. WESTENDORP
