Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 28-01-2023

Maksim Maksimowitsj LITWINOW

betekenis & definitie

(eigenlijk Meyer Henoch Wallach), Russisch revolutionnair politicus (Bialystok 17 Juli 1876), werd in 1898 propagandist voor de Russische soc.-dem; partij. In 1901 gearresteerd, wist hij naar Zwitserland te ontkomen, waar hij zich aansloot bij de Iskra-groep; hij was van 1903-1905 illegaal in Rusland, waar hij o.a. de uitgave van de Nowaja Zjiznj (Nieuw Leven) organiseerde.

In 1906 weer in het buitenland, gebruikte hij zijn handelstalent voor het opkopen van wapenen voor de voortzetting der revolutie en zijn diplomatiek talent om zijn partij op tal van congressen en conferenties te vertegenwoordigen. Na de October(November)revolutie van 1917 was hij gevolmachtigde van de Sovjet-regering in Engeland. Sinds de conferenties van Genua (1922) en ’s-Gravenhage (1929), waar hij Tsjitsjerin ondersteunde, trad hij steeds meer op de voorgrond. Hij verving Tsjitsjerin, wiens opvolger als volkscommissaris van Buitenlandse Zaken hij in 1930 werd, op de voorbereidende Ontwapeningsconferenties in Genève (1927-1929). Hij verbeterde de definitie van aanvaller van Politis, die sindsdien naar hem genoemd wordt, sloot het Kellogg-verdrag voor zijn land (1928) en tal van niet-aanvalsverdragen met andere staten en vertegenwoordigde de Sovjet-unie zowel op de Ontwapeningsconferentie (1932-1934) als in de Volkenbond, waar hij het begunstigen van de Duits-Italiaans-Japanse agressie door de westelijke mogendheden hekelde en pleitte voor een systeem van collectieve veiligheid. Het mislukken dezer politiek en de toenadering der Sovjet-Unie tot Duitsland leidden tot zijn ontslag op 3 Mei 1939, op 20 Febr. 1941 gevolgd door zijn royement uit het Centraal Comité der Communistische partij. De Duitse aanval van Juni 1941 bracht hem weer enigszins op de voorgrond: 6 Nov. 1941 werd hij benoemd tot ambassadeur in Washington en 21 Nov. tot plaatsverv. volkscomm. van Buitenl. Zaken. De eerste functie behield hij tot Mei 1943, toen hij door Gromyko werd opgevolgd, de laatste tot Aug. 1946.PROF. DR J. M. ROMEIN

Bibl.: The Bolshevic Revolution, its Rise and Meaning (London 1919); Against Aggression (New York 1939).

Lit.: Arthur Upham Pope, M. L., A Biography (New York, 1943).

< >