Frans historicus met sterk sociologische inslag (Nancy 22 Juli 1878), studeerde aan de Ecole Normale Supérieure te Parijs, promoveerde in 1911 tot doctor en was hoogleraar achtereenvolgens te Dijon (1912), Straatsburg (1919) en aan het Collége de France te Parijs 1933), waar hij de leerstoel voor Moderne Cultuurgeschiedenis bekleedde. Met de hem zeer verwante Mare Bloch* (gest. 1944) oefent hij op het bedrijf van de geschiedenis in Frankrijk een vernieuwende invloed uit, die bijgedragen heeft tot een wending naar de studie van sociale en economische verschijnselen.
Rijkdom aan ideeën paart zich bij hem aan gedegen kennis. Leiding geeft hij vooral door zijn vele suggestieve, scherpvattende problemen, artikelen en besprekingen in het door hem, samen met M. Bloch, in 1929 gestichte tijdschrift Annales d’histoire économique et sociale (in 1939: Ann. d’ hist. sociale, in 1942: Mélanges d’hist. soc., sinds 1946: Annales. Economies, sociétés, civilisations). Zijn geprononceerde drang naar synthese komt ook tot uiting in zijn vruchtbare medewerking aan de Revue de synthèse (historique) van Henri Berr*, in de leiding van de historische sectie van het Centre international de synthèse en in de hoofdredactie van de systematische Encyclopédie française (19351939, 12 dln verschenen). Ook de Revue historique en de Revue critique bevatten veel bijdragen van zijn hand. DR A. G. JONGKEES
Bibl. (o.m.) : La Franche-Comté (Les régions de la France III, Paris 1905); Philippe II et la Franche-Comté. Essai d’hist. politique, religieuse, économique et sociale (Paris 1911; thèse); Notes et documents sur la Réforme et L’Inquisition en Franche-Comté (Paris 1911 ; thèse complém.); Hist. de Franche-Comté (Paris 1912) ; La terre et l’évolution humaine. Introduction géographique à l’Histoire (met L. Bataillon, Paris 1921. Collection,,L’Evolution de l’humanité”) ; Le Rhin. Problèmes d’hist. et d’économie (met A. Demangeon, Strasbourg 1931 en Paris 1934); Un destin: Martin Luther (Paris 1931, nieuwe ed. 1944); Origène et Des Périers ou l’énigme du Cymbalum Mundi (1942); Autour de l’Heptameron. Amour sacré et amour profane (1944) ; Le problème de l’incroyance au XVIe siècle. La religion de Rabelais (Paris 1942, Coll. ,,L’Evolution de l’humanité”).
