Franse stad en hoofdstad van het dep. Meurthe-et-Moselle en de oude residentie der hertogen van Lotharingen met (1946) 113 480 inw., ligt 212 m hoog, aan de Meurthe, aan het Marne-Rijnkanaal en aan de spoorweg Parijs-Straatsburg.
STADSBEELD
Nancy bestaat uit de oude stad met onregelmatige, donkere straten, het oude hertogelijke paleis, de Eglise des Cordeliers en twee middeleeuwse poorten, en de ten N. daarvan de sinds de 16de eeuw gebouwde nieuwe stad, die in de 18de eeuw door koning Stanislaus Leszczynski werd verfraaid en waarin de architect Héré de Corny op gevoelige wijze de schaal der architectuur heeft bepaald. Zij omvat de vierkante Place Stanislas (1752-1755), ombouwd met paleizen, aan de Z.-zijde het stadhuis, aan de N.-zijde de Are de Triomphe (in 1751 ter ere van Lodewijk XV opgericht), aan de O.-zijde het theater (verbouwd in 1906) en voorts het oud-bisschoppelijk paleis. Op het midden van het plein staat het monument voor Stanislaus Leszczynski en de hoeken van het plein zijn afgesloten door bijzonder fraaie hekwerken door Lamour. De aansluitende, zeer lang gerekte Place de la Carrière is 293 m lang en wordt begrensd door gelijkvormige huizen van een eenvoudig i8de-eeuws karakter, aan het einde afgesloten door het Palais du Gouvernement en twee gebogen colonnades. In het midden is een fraaie aanleg van een dubbele bomenhaag, afgesloten door een lage muur met sculpturale versieringen. Behalve enkele goed bewaarde stadspoorten uit de 18de eeuw, bevat de nieuwe stad de Kathedraal (gebouwd door J.
H. Mansart van 1703 tot 1742) en het Parc de la Pépinière. Er zijn een seminarium, een universiteit met vier faculteiten (rechten, geneeskunde, natuurwetenschap en letteren), een academie voor bosbouw en ontwatering, een mijnbouwschool en een school voor de chemische industrie. Nancy bezit musea en vele andere instellingen van wetenschap en cultuur en vormt de zetel van een bisschop, van een Hof van Appèl, van een handelsrechtbank en van een Kamer van Koophandel. In de 18de eeuw was de stad een belangrijk bankierscentrum. Thans overweegt de industrie, die vooral in de nieuwere wijken buiten de oude en de nieuwe stad zijn gevestigd (glaswerk, kuiperijen, leder, brouwerijen, chocolade). Van de aloude vestingwerken is alleen de citadel overgebleven. Ten O. van de stad ligt het vliegveld Nancy-Essey.
Lit.: A. Hallays, N. (1923, Les villes d’art célèbres).
GESCHIEDENIS
Van de 12de eeuw af was Nancy hoofdstad van het hertogdom Lotharingen. In October 1476 sloeg Karel de Stoute, hertog van Bourgondië, het beleg om de stad. Op 5 Jan. 1477 werd hij echter door René II, hertog van Lotharingen, aan het hoofd van een leger Lotharingers, Elzassers, Zwitsers en Fransen, verslagen.Van 1735-1766 was Nancy residentie van Stanislaus Leszczynski, ex-koning van Polen, die de stad zeer verfraaide. Na 1871 profiteerde zij van de toevloed van emigranten uit de Elzas, die haar industrie ten goede kwam. Gedurende Wereldoorlog I werd Nancy door generaal Castenau gevrijwaard van Duitse bezetting, maar vreselijk gebombardeerd (in het bijzonder van Juni-Sept. 1915). In Wereldoorlog II bezetten de Duitsers in 1940 de stad, na deze hevig te hebben gebombardeerd. 15 Sept. 1944 werd Nancy door de Geallieerden bevrijd.
Lit.: C. Pfister, Histoire de N. (3dln, 1902-1909); M. Garcot, N. la ducale (Nancy 1932).
