is een landschap met de stad Bordeaux* als hoofdstad, eertijds deel uitmakende van het hertogdom Guyenne. Dit landschap, dat aan weerszijden van de Garonne en de Gironde ligt, valt weer in een aantal kleinere delen uiteen.
Op de linkeroever liggen, beneden de plaats waar de Ciron in de Garonne uitmondt, de landschappen Les Graves en Médoc. Zij bestaan uit een vlak grintterras (op een ondergrond van kalk), dat in het Z. smal is en naar het W. reeds spoedig in de bossen van de Landes overgaat, en uit een jonge alluviale vlakte, die voor een deel nog uit moerassige venen bestaat, deels sedert de 17de eeuw door de Nederlanders is drooggelegd en in vruchtbare cultuurgrond (weiden) is omgezet. Ook BasMédoc, dat voor een deel zelfs beneden de zeespiegel ligt, is met gebruikmaking van Nederlandse methoden ingepolderd. Op de rechteroever ligt tussen Garonne en Dordogne het landschap Entre deux Mers, in hoofdzaak bestaande uit een zacht golvend kalkplateau (60-120 m), dat in het W. onder een bedekking van zand en grint wegduikt; dit zand en grint overweegt in het in het ten N. hiervan gelegen landschap Le Libournais, doch plaatselijk treedt de kalksteen weer te voorschijn, bijv. bij St Emilion. Ten W. van de Dronne begint het landschap Le Blayais, waar de bodem eveneens uit kalk bestaat, welke een steile helling tegen de Dordogne en de Gironde vormt.Noordwaarts van Blaye ligt tussen de steile klif en de Gironde een moerassige zone, evenals Le Médoc, ten dele drooggemaakt en in weiland herschapen. Nog verder naar het N. maakt de kalk plaats voor zand, hetwelk bij dat van de Landes aan de overzijde van de Gironde aansluit en naaldwouden draagt.
Afgezien van Bordeaux en zijn onmiddellijke omgeving is Le Bordelais een agrarisch gebied. De landbouwbedrijven beoefenen zowel akkerbouw, veehouderij als wijnbouw. Wijngaarden en weiden nemen het grootste deel van de bodem in. Het oostelijk deel van Entre deux Mers, Le Benauge, is overwegend een graangebied. Ook in de eigenlijke wijnstreken wordt koren verbouwd; evenzo in Entre deux Mers aardappelen, tabak, bonen, gewassen van de grove tuinbouw; in Médoc aardappelen en paardebonen, in Blayais uien.
In Les Graves vindt men vooral perzikbomen; in de streek tussen Cadillac en Bordeaux (Entre deux Mers) pruimen. In de omgeving van Bordeaux heeft zich de tuinbouw ontwikkeld, vooral van doperwten en artisjokken, voor welke laatste Bordeaux de markt en zelfs de uitvoerhaven vormt. De veestapel van Le Bordelais omvat in hoofdzaak rundvee; daarnaast in Médoc paarden en schapen. Winning van consumptiemelk voor Bordeaux is hoofdzaak. In Les Graves en Médoc hebben de Nederlanders de kaasmakerij volgens Nederlandse methoden ingevoerd. Het noordelijk deel van Blayais levert boter.
De wijnbouw beslaat ongeveer 150 000 ha van de cultuurgrond en levert gemiddeld 4 millioen liter per jaar. De wijnbouw wordt hier zeer zorgvuldig uitgeoefend. Zelfs wanneer de wijn gebotteld is, geniet hij, in afwijking van Languedoc, nog de zorg van de wijnbouwer. De aanwezigheid van talrijke grotten in de kalkbodem heeft op de kwaliteit van de Bordeaux-wijnen gunstig gewerkt. In Médoc is de wijnbouw tot het grintterras beperkt; het zuidelijke deel tussen Ludon en St Estèphe levert de beste kwaliteiten (rode wijn). De kalkgronden van de Libournais leveren de rode wijnen van St Emilion en Vélmes. De wijnbouw vindt plaats als onderdeel van de kleine landbouwbedrijven van gemengd karakter, of in de vorm van een monocultuur op grotere bedrijven, welke veelal in het bezit zijn van inwoners van Bordeaux of Parijs, die deze bedrijven door een rentmeester laten exploiteren.
Als gevolg van de centrale positie welke ten aanzien van industrie en handel Bordeaux voor dit gebied inneemt, zijn de vorige nederzettingen van slechts geringe omvang; de meeste stadjes tellen minder dan 1000 inw. In Médoc is alleen Lesparre (1936: 3219 inw.) van grotere omvang. In Entre deux Mers telt Cadillac weliswaar 3085 zielen, doch hieronder zijn 1100 verpleegden van een krankzinnigengesticht. Blaye (3768 inw.) en Pauillac (5432 inw.) danken hun groter zielental aan hun functie als voorhavens van Bordeaux. Libourne* was in de 17de eeuw een centrum van de wijn- en graanhandel, en had een levendige scheepvaart. De aanleg van spoorwegen deed deze welvaart verminderen, ten voordele van Bordeaux, en deed de stad sterk in zielental verminderen. Alleen Coutras (1936: 5281 inw.), aan de samenvloeiing van Isle en Dronne, zag zijn bevolking in de laatste jaren vooruitgaan, dank zij de vestiging van verschillende fabrieken (oliefabriek, papieren cartonnagefabrieken, vervaardiging van pantoffels, verwerking van konijnenvellen enz.).
DR H. J. KEUNING
