Franse eilandengroep in het Z. van de Indische Oceaan gelegen, tussen 48° 27' en 50° 2' Z.Br. en 68° 31' en 70° 35' O.L. v. Gr. en bestaande uit meer dan 300 eilanden en eilandjes.
Het hoofdeiland is 125 km lang en breed. Het is van vulkanische oorsprong, uit oude bazalten opgebouwd en moet vroeger geheel door landijs zijn bedekt. Het hoofdeiland bezit vooral aan de oostzijde talrijke, diep het land binnendringende, vlak naast elkaar gelegen fjorden. Het binnenland is bergachtig en moeilijk begaanbaar. De bergkammen en massieven zijn deels met gletsjers en eeuwige sneeuw bedekt. De hoogste toppen zijn Mont Ross (1960 m), Mont Henri Rallier (1270 m) en Mont Richards (1149 m). Er worden vele meren en riviertjes, met talrijke watervallen, gevonden. Men treft er steenkool aan. Het klimaat is koud (jaargemiddelde bijna 4 gr. C.), vochtig en zeer winderig. Er zijn geen bomen; karakterplant is de merkwaardige, hier alleen voorkomende Kerguelenkool (Pringlea antiscorbutica) met geneeskrachtige werking, o.m. tegen scheurbuik. Konijnen (geïmporteerd) houden ernstig huis onder de vegetatie. Er worden verschillende robbensoorten gevonden; van de zeeolifant, destijds bijna uitgeroeid, zijn thans weer kolonies aanwezig. Zeer vele vogels bewonen de eilanden, hoewel de rijkdom aan soorten beperkt is (stormvogels, meeuwen, albatrossen en pinguïns). Delen van deze archipel zijn als natuurreservaat aangewezen.Kerguelen dankt zijn naam aan de Fransman Yves Joseph de Kerguelen Trémarec, die deze eilandengroep in 1772 ontdekte. Voor het eerst werd dit gebied nauwkeuriger onderzocht door de Engelsen Rhodes (1799) en James Ross (1840). Daarna hebben nog herhaaldelijk expedities en afzonderlijke schepen opnemingen verricht, doch het binnenland bleef onvoldoende doorvorst. Christmas Harbour in het N. en Royal Sound in het Z. zijn uitstekende havens. De Kergueleneilanden werden al spoedig een belangrijk toevluchtsoord voor Amerikaanse en Engelse walvisvaarders; deze activiteit nam in 1893 grotendeels een einde.
In Jan. 1893 werden de eilanden door Frankrijk geannexeerd. Administratief behoort Kerguelen sinds 1924 tot Madagascar en Onderhorigheden.
De commerciële exploitatie werd na de annexatie in handen gegeven van een particuliere maatschappij. Pogingen tot invoering van schapenteelt, in 1908 begonnen, zijn weinig succesvol geweest.
K. W. L. BEZEMER.
