geestelijke vader van de Darbysten, Plymouth-Brethren of Broeders van de vergadering (Londen 18 Nov. 1800 -Bournemouth 29 Apr. 1880), van aanzienlijke afkomst, was Anglicaans geestelijke maar trad uit de Kerk om zijn overtuiging, dat de ware Kerk onzichtbaar is en begon alle georganiseerde kerkelijkheid te bestrijden. Als reizend apostel, auteur en geestelijk dichter verkreeg hij steeds meer invloed.
Hij sloot zich aan bij de apocalyptische Plymouth-Brethren, die evenzeer zonder organisatie of confessie vergaderden. Tot in Frans Zwitserland en Amerika breidde de secte zich uit. Georg Müller, in 1829 als „Erweckter” in Engeland komend, werkte krachtig mede. Hoewel zij geen ambten kennen, bleven wrijvingen toch aan de Darbysten niet bespaard; in 1848 scheidden Darby en de Exclusive Brethren zich van Müller met de Open Brethren af.
In Nederland werden de geschriften van Darby bekend door H. P. Scholte; H. C.
Voorhoeve en H. J. Lemkes verbreidden zijn denkbeelden. In hun vergaderingen vieren de Broeders Avondmaal, dopen volwassenen, houden onderlinge Bijbellezingen, terwijl zij strenge zedentucht huldigen.
Zij vormen in Nederland een kleine vrome schare, die — omdat zij geen propaganda voeren — langzaam uitsterft.Bibl.: Collected Writings of J. N. Darby, ed. by W. Kelly (1867-ca 1900) 34 dln en index (volledig).
Lit.: F. Sandmann, J. N. D. und die Versammlung (1902); Die Versammlung des lebenden Gottes (Elberfeld 1912); G.
Neatby, History of the Plymouth-brethren (1902); J. Lammerts van Bueren, Het Darbisme enz. (1906) ; J. Th. R.
Schreuder, Het Darbysme in theorie en practijk (1907); J. N. Voorhoeve, Het zoogenaamde Darbisme (1916, Kerk en Secte VI, 9); K. Schilder, Darbisten (1918); E.
Eylestein, C. Brockhaus, in: Zeitschr. für Kirchengesch. XLVI (1927); Chr. Encyclopaedie I (1928); H.
Bakker, Stroomingen en secten van onzen tijd (6de dr. 1947).
