Winkler Prins Encyclopedie

E. de Bruyne, G.B.J. Hiltermann en H.R. Hoetink (1947)

Gepubliceerd op 23-01-2023

John Arbuthnot FISHER OF KILVERSTON

betekenis & definitie

eerste baron, Engels admiraal (Ceylon 25 Jan. 1841 - Londen 10 Juli 1920), kwam in 1854 bij de marine en werd in 1874 kapitein. Hij was een man, die zeer uitgesproken ideeën had over de versterking en betere uitrusting van de Britse vloot.

In 1882 nam hij als commandant van de Inflexible, een nieuw type oorlogsschip, deel aan het bombardement van Alexandrië. In de volgende jaren werd Fisher één der meest typische vertegenwoordigers van de toenmalige Navy-mentaliteit. Als Engelse militaire gevolmachtigde op de eerste Haagse vredesconferentie van 1899 nam hij ten aanzien van de daar naar voren gebrachte ontwapeningswensen een absoluut negatieve houding aan.Van 1904-’10 was Fisher First Sea Lord. Met overtuiging pousseerde hij toen een nieuw slagschiptype (Dreadnought). De Brits-Duitse vlootwedijver was in volle gang en Fisher, zeer anti-Duits, hoopte hiermede met één slag een beslissende wending ten goede van Groot-Brittannië te hebben bewerkstelligd. In zekere zin speelde hij echter zijn Duitse concurrent, Tirpitz, in de kaart, want het nieuwe Dreadnought-type schakelde meer Britse dan Duitse oorlogsschepen uit en het verschil van de Britse met de Duitse vloot werd eerder kleiner dan groter, daar beide vloten zich nu op de aanbouw van het nieuwe type wierpen.

Tegen Fisher’s krachtige, maar eenzijdige, soms zelfs excentrieke vlootleiding groeide een oppositie onder leiding van een andere admiraal, Lord Beresford, en in 1910 trad Fisher af. Bij het uitbreken van Wereldoorlog I deed men echter wederom een beroep op hem. Hij werd nu First Sea Lord onder de jonge Churchill als First Lord of the Admiralty. Het was een hachelijke samenwerking, maar eerst bracht zij haar vruchten op. De ongelukkige expeditie naar de Dardanellen (1915), die niet naar de zin van Fisher was, leidde echter tot een definitieve botsing. Eerst nam Fisher ontslag en toen moest Churchill aftreden (z Churchill), Admiraal Fisher was een lieveling van het Engelse volk. Zijn begrafenis in Westminster Abbey was een nationale gebeurtenis.

J. R. EVENHUIS

Bibl.: Memories (1919); Records (1919).

Lit.: R. Bacon, The life of Lord Fisher (1929).

< >